Σμύρνη: Το παράδοξο της διαχρονικής αναγεννήσεως της τοπικής Ορθοδόξου Εκκλησίας

Τα επί εξαήμερο ανεξήγητα συμβάντα στη πρωτεύουσα της Ιωνίας

από τον καθηγητή και ιστορικό Αριστείδη Πανώτη

Από την Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία στον αναστηλωμένο Ναό του Αγίου Βουκόλου - See more at: http://www.amen.gr/article20653#sthash.NKCkaQwy.dpuf Από την Πατριαρχική και Συνοδική Θεία Λειτουργία στον αναστηλωμένο Ναό του Αγίου Βουκόλου

Η μνήμη της Εκκλησίας δεν απαριθμεί μόνον γεγονότα που συνέβησαν  αλλά προσεγγίζει και εκείνα που η θεϊκή παντοδυναμία τα μεταποιεί για να παραχθεί έργο καταλλαγής μεταξύ των λαών και των Εκκλησιών. Θεσμικό όργανο για τη  πραγμάτωση κάθε παρόμοιας  υψηλής  αποστολής είναι και παραμένει η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, όπως και πρόσφατα βεβαιώθηκε. 

  Κατά τη τελεσθείσα προ διετίας πατριαρχική λειτουργία στον πάνσεπτο τόπο Παναγίας Σουμελά στον Πόντο,  μετά την απόλυση ο Πατριάρχης μας κάλεσε πλησίον του τον π. Κύριλλο Συκή, αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου – τον οποίο για χρόνια κατάτρεξε η  ελλαδική κακεντρέχεια για την αφοσίωσή του στο Φανάρι - και του παρέδωσε  Πιττάκιο διορισμού του ως μονίμου προϊσταμένου του ναϊδρίου της Αγίας Φωτεινής στη Σμύρνη. Εντελλόταν να ανασυστήσει στον παλαιό αυτό εμπορικό λιμένα της Μικρασιατικής ενδοχώρας, ενοριακό πυρήνα για να «ευαγγελίζεται» και να αγιάζει Έλληνες, Τούρκους, Ρώσους, Γεωργιανούς και λοιπούς Ορθοδόξους που διασκορπίζονται σήμερα στη  πόλη των 4.5 εκατομμυρίων κατοίκων. Αυτό ήταν ένα ποιμαντικό διακόνημα που από αιώνες ασκεί το Πατριαρχείο μας σε όλους τους μεγάλους εμπορικούς λιμένες της Δύσεως. Η Σμύρνη, ξεπέρασε τον εθνικιστικό θυμό του παρελθόντος στοχεύοντας συνύπαρξη στο «ευρωπαϊκό γίγνεσθαι» και διαθέτει και πάλι ποικιλομορφία εθνοτήτων, λόγω της γεωφυσικής της θέσεως στο πρόσωπο της σημερινής Τουρκίας προς τη Μεσόγειο. Σ' αυτό συντρέχει και η Μητέρα Εκκλησία  και «άρχισε να κτυπά ξανά την εκεί  καμπάνα για όλους τους Ορθοδόξους». ( Βλ. ΑΜΕΝ 25 Νοεμβρίου 2013) για να ανάψει τη σβησμένη λυχνία της τοπικής μαρτυρικής Εκκλησίας της Σμύρνης. 

Η εξωτερική όψη του Ι.Ν.Αγίου Βουκόλου

  Η απόφαση αυτή του Παναγιώτατου αποδείχθηκε σοφή και ευλογημένη. Ο επιλεγείς σεμνός και έντιμος κληρικός, που με τόση κακεντρέχεια καταδιώκθηκε εν Ελλάδι  από την αντιπατριαρχική μωρία της ελλαδικής «αυτοκεφαλαρχίας», αμέσως εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη και μέσα σε ενάμιση χρόνο απέδωσε καρπούς, ποιμαντική ευφορία και προοπτική φιλίας μεταξύ γειτόνων λαών ικανή να γράψει Ιστορία. Τις εμπειρίες που συγκέντρωσε τις παρουσίασε πριν λίγους μήνες στους απογόνους των εκπατρισθέντων Σμυρνιών στην «Εστία της Νέας Σμύρνης» για να πληροφορηθούν έγκυρα την επανεκίνηση μετά από εννέα (9) δεκαετίες της εκκλησιαστικής ζωής των Ορθοδόξων στη Σμύρνη!  Εκεί με τις ευχές των εκατομμυρίων Ορθοδόξων που αναπαύονται στα αγιασμένα χώματα συμβαίνουν και  συγκινητικές προσεγγίσεις «τέκνων του Αβραάμ» με τους Ρωμιούς της Μικρασίας, νέους «μέτοικους» εξ  Ελλάδος, Συρίας, Ιράκ και Περσίας που κατέφυγαν ως μετανάστες στη Σμύρνη και ήδη αποτελούν το μικρό  νέο  λήμμα των  Ορθοδόξων.  Τόπος συνάξεως τους  ο πρώην κοιμητηριακός ναΐσκος των Ολλανδών στη περιοχής Αλσδαντζάκ,  ο οποίος και σήμερα επέχει τον τόπο του παλαιού καθεδρικού ναού της πόλεως,  αφιερωμένου στην Αγία Φωτεινή.  Εκεί, αντί των δεκαέξι (16) παλαιών ενοριακών ναών της πόλεως«επάγη», και το μοναδικό ορθόδοξο θυσιαστήριο της πόλεως για τον αγιασμό και τη  διακονία μαζί με τους λοιπούς Ορθοδόξους και των οικογενειών των  διπλωματών, των προξενικών υπαλλήλων,  των στρατιωτικών της Συμμαχίας.

  Ο απεσταλμένος του Πατριάρχη μας μελέτησε την αποστολή του σε μιά περιοχή βαρύαλγη  από γεγονότα του παρελθόντος και προσάρμοσε εαυτόν  στο πνεύμα  της καταλλαγής και της ειρηνικής προοπτικής συνεργασίας λαών και Εκκλησιών. Οι «καλογερικά» παιδαγωγευμένες αρετές του άνοιξαν τις καρδιές στην Εκκλησία της Αποκαλύψεως,  που δεν ανήκει σε κανένα έθνος και δεν έχει πατρίδα γιατί μοιάζει με  το προζύμι που ζυμώνει όλο το φύραμα της παγκόσμιας θρησκευτικής συνειδήσεως. Έτσι ξεκίνησε σχέσεις απόλυτης νομιμοφροσύνης προς τις αρχές του κόσμου τούτου και τους λοιπούς τοπικούς παράγοντες  δίδοντας ζώσα μαρτυρία του εκεί πανάρχαιου πολιτισμού του Γένους μας, που δεν άργησε να εκτιμηθεί δεόντως από αυτές. Πλησίασε την μη διακοπείσα  παρουσία της αρχαίας Εκκλησίας στη Σμύρνη, από την Ρωμαιοκαθολική αρχιεπισκοπή που ιδρύθηκε εκεί το 1346. Η Εκκλησία αυτή από τη πρώτη στιγμή πλήρως ανταποκρίθηκε με τον αρχιεπίσκοπο και τον κλήρο της  ως πραγματική  αδελφή Εκκλησία και έδειξε πόσον βάθος  συνυπάρχει στην αδελφότητά μας, που διαψεύδει τα φαιδρά και φθηνά ελλαδικά  κρωξίματα! 

Έτσι,  «Αρχή άνδρα δείκνυσιν αλλά και αρχήν άνδρα» κατά τον Επαμεινώνδα,  και ο π. Κύριλλος έδειξε τον πολυτάλαντο χαρακτήρα του σε σύντομο χρονικό διάστημα.  Με τη «μυστηριώδη συνεργία» των τοπικών παραγόντων με προσοχή συντελούνται  παράδοξα συμβάντα για την εκ της τέφρας αναγέννηση της αρχαίας Εκκλησίας των Σμυρναίων μετά πολλές δεκαετίες στέρησης του «Αγγέλου» της. 

  Στη Σμύρνη η τοπική αυτοδιοίκηση έχει προσλάβει συγκεντρωτικό χαρακτήρα χωρίς να υποτιμηθεί  η περιφέρεια. Υπάρχει Μητροπολιτικός και περιφερειακοί Δήμοι που συμπράττουν για να επανακτήσει η πόλη τους την αρχαία σημασία του διαμετακομιστικού κέντρου  που έδρασαν  το εβραϊκό και το ελληνικό εμπορικό πνεύμα, προσγειωμένο πλέον από την μεγαλαυχία  του  Αλυτρωτισμού  στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.  Ο σημερινός Δήμαρχος της Σμύρνης κ. Αζίζ Κοτσάογλου γνώστης της διαχρονικής πορείας  της πόλεώς δια μέσου πολεμικών και εμπορικών ανταγωνισμών, φυσικών καταστροφών, πυρκαϊών και επιδημιών, κατανόησε ότι ανά τους αιώνες ο πληθυσμός της Σμύρνης για να λειτουργήσει επ' ωφελεία  του κυρίαρχου κράτους  εμπορικά έπρεπε να είναι  ανομοιογενής  και άρχισε την προετοιμασία ανοιγμάτων, μιά των οποίων ήταν η επαναπροσέγγιση των λαών  της ανατολικής Ευρώπης, αρχής γενόμενης από τους «Γιουνάν» ( τους Έλληνες Ίωνες), παλαιούς συγκάτοικους  στην Ιωνία, που Θεοσεβούν κατά την ορθόδοξη παράδοση. Έτσι ζήτησε από τη κυβέρνησή του να του επιτραπεί η αναστήλωση του μοναδικού ορθόδοξου  ναού που διασώθηκε, στη περιοχή Καπιλάρ του Κάτω Μαχαλά στην άλλοτε εβραϊκή συνοικία  Μπασμανέ. Τις αναστηλωτικές εργασίες στο κτίσμα αυτό του 19ου αιώνα αφιερωμένου στον πρώτο επίσκοπο της πόλεως Άγιο Βουκόλο ανέλαβε το τμήμα αρχιτεκτονικής του  τεχνολογικού  Ινστιτούτου  Σμύρνης μεταξύ των ετών 2004-2007. Κατά τις εργασίες βρέθηκαν ορθόδοξες  αγιογραφίες, όπως του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου καὶ Αγγέλων κ.τ.λ., που  πιστοποίησαν την ιερότητα του  χώρου και επειδή κατά τον Πλάτωνα: «Ο άνθρωπος είναι το μόνο θεοσεβέστο όν»,  αρχικά ο Δήμος χρησιμοποίησε το ναό ως πνευματικό κέντρο για συναυλίες μέχρι που έφθασε η στιγμή  που η ορθόδοξη ναοδομία του ζωοποιήθηκε  από την ορθόδοξη λατρεία για να  συντελεστεί το θαύμα !

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης,οι δήμαρχοι Σμύρνης και Θεσσαλονίκης, ο Πρέσβης της Ελλάδος στην Άγκυρα και ο Πρόεδρος του τοπικού Εμπορικού Επιμελητηρίου,  φυτεύουν ένα μικρό δενδράκι Μυρτιάς  στον αύλειο χώρο του Αγίου Βουκόλου

  Το πρώτο που εκτίμησαν σωστά οι Αρχές του τόπου από την εκεί παρουσία του πατριαρχικού απεσταλμένου ήταν η πρωτοφανής κοινή παρουσία Ορθοδόξων και ΡΚαθολικών στις 18 Απριλίου 2014,  Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, για να τιμηθούν κατά το ορθόδοξο τυπικό τα Άγια Πάθη του κοινού Σωτήρα Χριστού με τον Όρθρο του Μ. Σαββάτου.  Η  Ακολουθία του Επιταφίου άρχισε  από τον ναό μας και μετά την έλευση του Καπουτσίνου αρχιεπισκόπου Σμύρνης Σεβ. Ruggero Franceschini και του κλήρου του λιτανεύτηκε δια μέσου των οδών της πόλεως στον κατάμεστο ΡΚαθολικό Καθεδρικό ναό του Ευαγγελιστή Ιωάννη για να ακουστεί  και εκεί ο ορθόδοξος Επιτάφιος Θρήνος και κατά το Τρισάγιο και πάλι λιτανευτικά να επιτρέψει η πομπή στο ναό της Αγίας Φωτεινής για την Απόλυση. Τη σημασία αυτής της αδελφοσύνης την εκτίμησαν οι τοπικές Αρχές της Σμύρνης και αποδεσμεύθηκαν από κάθε προκατάληψη και έλαβαν τη πρωτοβουλία ένα χρόνο μετά τον διορισμό του ορθοδόξου ιερατικού προϊστάμενου στη πόλη τους να τον καλέσουν να επαναλειτουργήσει στον αναστηλωμένο ναό του Αγίου Βουκόλου! Μέσα σε μηδενικό χρόνο ο π. Κύριλλος κατέστησε τον ναό απόλυτα λειτουργήσιμο με Θυσιαστήριο και Πρόθεση και θωράκια του Αγίου Βήματος, με σκεύη, εικόνες, στασίδιο αρχιερέως  και  καθίσματα, όπως κάθε ορθόδοξος ναός. Την Κυριακή 17 Αυγούστου 2014 για πρώτη φορά μετά το 1922 τελέστηκε πάλι η θεία Λειτουργία στον Άγιο Βουκόλο από τον ζηλωτή αρχιμανδρίτη Σμύρνης χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτη Διοκλείας Καλλίστου με την παρουσία  του Δημάρχου της Πόλεως  Αζίζ Κοτσάογλου, των ορθοδόξων προξενικών αρχών, των  ορθοδόξων κατοίκων, προσκυνητών και τουριστών κ.ά.  Όλα συνετελέστηκαν άριστα και  ο Δήμαρχος ζήτησε η προσεχής πανήγυρη της μνήμης του «Αζίζ Βούκλας» στις 6 Φεβρουαρίου 2015 να την τελέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Αυτό το αίτημα προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στον χριστιανικό λαό της Σμύρνης και αλλαχού και από τον Σεπτέμβριο άρχισε η προετοιμασία της οργανώσεώς  του.

  Διαβιβάστηκε επίσημα το δημοτικό αίτημα στο Φανάρι και άρχισαν οι συνεννοήσεις και η μελέτη για την επάξια προετοιμασία ιστορικού γεγονότος  που πρέπει να τιμηθεί κατά τις παραδόσεις του Οικουμενικού Θρόνου σε ένδειξη εκτιμήσεως στη χειρονομία αυτή του Δήμου Σμύρνης.  Αρχικά δόθηκε εκκλησιολογική υπόσταση στην Ορθόδοξη Κοινότητα των «παροικούντων»  Ορθοδόξων χριστιανών στη Σμύρνη με έδρα τον ναό της Αγίας Φωτεινής. Σχηματίστηκε συμβούλιο  και τέθηκε στη προεδρία του η κα Θεοδώρα Χατζούδη υπό την επιστασία του ιερατικού προϊσταμένου π. Κυρίλλου. Η Κοινότητα ανέλαβε την επικοινωνία μετά διάφορων τοπικών υπηρεσιών και φορέων για την καλή διεξαγωγή του εγκριθέντος προγράμματος από το Φανάρι της  επίσημης επισκέψεως στη Σμύρνη της Α.Θ.Π. του Πατριάρχου Βαρθολομαίου για την εορτή του Αγίου Βουκόλου. Με τη  συμπαράσταση  των ομογενών και ομόδοξων ενοριτών και του Γενικού Προξένου μας  κ. Θεόδωρου Τσακίρη και των συνεργατών του  και  την  ευγενή φιλογενή χορηγία διαφόρων συνδρομητών  εξ Ελλάδος προετοιμάσθηκε η επιτυχία του πολυσύνθετου προγράμματος που περιλάμβανε πατριαρχική και συνοδική Θ. Λειτουργία και διάφορες  χοροστασίες του Πατριάρχου και επισκέψεις στις Αρχές και σε ιστορικούς τόπους,  καθώς και υποδοχές σε Δήμους με  γεύματα και δείπνα και δενδροφυτεύσεις, που θα κατακλειόταν  την Δευτέρα με την  αναγόρευση του Πατριάρχου σε επίτιμο διδάκτορα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Σμύρνης.

  Το ιστορικό αυτό γεγονός δεν έπρεπε να στερηθεί από ορθοδόξου πλευράς και της θεολογικής επιστημονικής προσφοράς του για να καταδειχθεί η αποστολική κληρονομία και βιωματική συνείδηση της τοπικής Εκκλησίας ότι δεν αποτελεί για τη Σμύρνη εμβόλιμη χριστιανική  μαρτυρία προερχόμενη από ιστορικές συγκυρίες και πολύ μεταγενέστερες ιεραποστολές, αλλά παραμένει θεμελιωμένη και σήμερα στην αποστολική καταβολή  που ξεκίνησε με αποστολικό κόπο τα μέσα του Α΄ αιώνα και πρόσφερε προσωπικότητες που αγωνίστηκαν  σε κάθε περίοδο διωγμού με τούς οποίους και ασχολείται η εκκλησιαστική γραμματεία επί 19 αιώνων. Με το σκεπτικό αυτό οργανώθηκε στα πλαίσια της επίσημης πατριαρχικής επισκέψεως στη Σμύρνη και το Α΄Αγιολογικό Συνέδριο ώστε να σκιαγραφηθεί η άγνωστη στους νεότερους Σμυρνιούς ταυτότητα της εκεί Εκκλησίας τους τρεις πρώτους χριστιανικούς αιώνες.

Ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου

   Και τη Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου 2015 το πρόγραμμα άρχισε να εκτυλίσσεται με την έλευση στη Σμύρνη του Οικουμενικού Πατριάρχη και της  Ιεράς Συνόδου του. Την επομένη πραγματοποιείται στον ναό του Αγίου Βουκόλου η πατριαρχική Θ.Λειτουργία παρουσία συνοδικών Ιεραρχών, των τοπικών Αρχών και πλήθους εκκλησιάσματος.  Με τον Πατριάρχη συλλειτουργούν τέσσερις Αρχιερείς εκ των οποίων οι τρεις είναι γόνοι Μικρασιατικών παλαιών προσφυγικών οικογενειών, ο Σικάγου Ιάκωβος, ο Αρκαλοχωρίου Ανδρέας και ο Κορωνείας Παντελεήμων με την ψαλτική συνοδεία εκ Φαναρίου και εξ Αγίου Όρους. Οι εκκλησιαζόμενοι απαγγέλλουν το «Σύμβολο της Πίστεως» και το «Πάτερ ημών»  ελληνικά, τουρκικά, ρωσικά, γεωργιανά. Συγκλονιστικές στιγμές. Στο τέλος αντηλλάγησαν προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις, καθώς και έγινε  ανταλλαγή δώρων μεταξύ των οποίων και η προσφορά στον Πατριάρχη μας από τον αρχιεπίσκοπο Roggero και την Ορθόδοξη Κοινότητα της Σμύρνης αναμνηστικού εγκολπίου με εικόνα του Αγίου Βουκόλου. Το ιστορικό εκκλησιαστικό γεγονός επισφραγίστηκε  με τη φύτευση νέας μυρσίνης στον τόπο ταφής του Αγίου από τον Πατριάρχη και τους Δημάρχους Σμύρνης και Θεσσαλονίκης και το άναμμα της κανδήλας για να φωτίζεται τον ιερό τόπο και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών μας. . Η όλη ατμόσφαιρα περί τον ναό ήταν πανηγυρική και προκάλεσε συγκινήσεις στους προσελθόντες απογόνους τρίτης και τέταρτης γενεάς των προσφύγων εκ της Σμύρνης.

  Τις πρώτες απογευματινές ώρες της εορταζόμενης πανηγύρεως άρχισαν και οι συνεδριάσεις του Α΄ Αγιολογικού Συνεδρίου στο αμφιθέατρο του μεγάρου του Εμπορικού Επιμελητηρίου Σμύρνης.  Στο φιλόξενο αυτό χώρο, με τα πλέον σύγχρονα οπτικοακουστικά και μεταφραστικά μέσα,συναντήθηκαν παλαιότερες με τις νεότερες γενεές θεολόγων για να εκθέσουν τις σκέψεις τους εμπρός στους συνέδρους και στους πολλούς Τούρκους ακροατές για τις  χριστιανικές ρίζες  της  «κοινωνίας» της Σμύρνης.  Το Συνέδριο ξεκίνησε με χαιρετισμό της οργανωτικής επιτροπής  που απηύθυνε ο εφημέριος Σμύρνης π. Κύριλλος στους συνέδρους και με προσφωνήσεις των φιλοξενούντων στη πόλη του Δημάρχου Σμύρνης  κ. Aziz Kocaoĝlu και του προέδρου του Επιμελητηρίου κ.  Ekrem Demirtaş. Χαιρετισμό απηύθυνε και ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μπουτάρης.  Στη συνέχεια  κλήθηκε η Α.Θ.Π. ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος να κηρύξει την έναρξη του Συνεδρίου  με βαρυσήμαντη εισαγωγική ομιλία περί της Εκκλησίας της Σμύρνης και άρχισαν οι εργασίες του υπό την προεδρία του μητροπολίτου Αρκαλοχωρίου Ανδρέα. Πρώτος ομιλητής ως αρχαιότερος ήταν ο υπογράφων που διαπραγματεύθηκε ως γενική εισήγηση το θέμα: «Το Ρωμαϊκό κράτος έναντι της Εκκλησίας της Σμύρνης σύμφωνα με το αρχαιότατο μαρτύριο του ιερού Πολυκάρπου».  Στο θέμα μελετήθηκε η φοβία της φθοράς της ρωμαϊκής εξουσίας και  οι τρόποι νομικής πυγμής για να περιστείλουν τη  χριστιανική πλημμυρίδα στη πόλη της Σμύρνης στα μέσα του Β΄ αιώνα.  Η πιστότητα στην αλήθεια και η απόρριψη του ψεύδους προϋπόθεση  για να διατυπωθεί η «θεολογία του Μαρτυρίου».  Στη συνέχεια ο Τούρκος συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής κ. Ilhan  Pinar επεδίωξε με άριστη γνώση της τοπογραφίας της πόλεώς του  να προσδιορίσει τη παρουσία των πρώτων επισκόπων της Σμύρνης μέσα από τα κατάλοιπα των ιερών τόπων και σημείων της ιστορικής πόλεως, προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις αρχαιογνωσίας του πολυκύμαντου παρελθόντος της. Οι εργασίες του Συνεδρίου συνεχίστηκαν από  το πρωία του Σάββατο 7 Φεβρουαρίου μέχρι τις απογευματινές ώρες  με την διαδοχική  προεδρία των ιεραρχών: Ρόδου Κυρίλλου, Κρήτης Ειρηναίου και Ελβετίας Ιερεμίου.  Στο διάστημα αυτό πραγματοποιήθηκαν οι εισηγήσεις: 1. Του Επίκουρου καθηγητή κ.  Κωνσταντίνου Μπελέτζου: «Ο Αγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και η Εκκλησία της Σμύρνης». 2.  . Του Αναπληρωτή καθηγητή κ. Κωνσταντίνου Κορναράκη : «Ο Άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας και η Εκκλησία της Σμύρνης».3. Του επιστημονικού συνεργάτη της Θεολογικής Σχολής κ. Αθανασίου Κάρμη: «Μαρτύριο και μαρτυρία πίστεως κατά τον Άγιο επίσκοπο Λουγδούνου (Λυών)  Ειρηναίο». 4. Της Λέκτορος κ. Δέσποινας Μιχάλογα : «Ο Άγιος Πιόνιος». 5. Του Επίκουρου καθηγητή  Εμμανουήλ  Δουνδουλάκη: «Η Αγία Ειρήνη η Μεγαλομάρτυς ». 6. Του Σεβ. Μητροπολίτη Ρόδου κ. Κυρίλλου: «Η Υμνολογία των εν Ιωνία Αγίων» και 7. Του Ομότιμου καθηγητή Δημητρίου Γόνη, «Η Εκκλησία της Σμύρνης  και οι Άγιοι Αυτής των πρώτων αιώνων». Μετά από κάθε συζήτηση τέθηκαν ερωτήματα και δόθηκαν απαντήσεις και το Συνέδριο ολοκληρώθηκε με επιτυχία και συνετάγησαν και αναγνώστηκαν στην ολομέλεια  τα συμπεράσματά του.

εισήγηση του Άρχοντος Αριστείδη Πανώτη

  Το Συνέδριο ανέδειξε: α) Τον αγιολογικό πλούτο των Εκκλησιών της Ιωνίας  και ιδιαίτερα της Σμύρνης  και β) τα προβλήματα ιστορικής τεκμηριώσεως πολλών γεγονότων τα οποία εντάσσονται στην αγιολογική παράδοση  της τοπικής Εκκλησίας. Κατέστησε σαφές ότι είναι αναγκαία η περαιτέρω διερεύνηση του πνευματικού βίου της Ιωνίας, των πηγών και των ανοικτών θεμάτων που αναφέρονται στην τοπική αγιολογία, με τη διοργάνωση νέων Συνεδρίων αφιερωμένων σε πρόσωπα αγίων και πνευματικών μορφών της Ιωνίας ως κοινού εδάφους διαλόγου, ενότητας και καταλλαγής μεταξύ διαφορετικών νοοτροπιών,  Παραδόσεων και πολιτισμών. Την λήξη του Συνεδρίου ευλόγησε ο Παναγιώτατος συγχαίροντας τους συντελεστές του και πρόσφερε αναμνηστικά μετάλλια του γεγονότος και διάφορα άλλα ενθυμήματα της επισκέψεως στη Σμύρνη.

  Η δεύτερη ημέρα έκλεισε με επίσκεψη του καθεδρικού ναού του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή  των ΡΚαθολικών για τη τέλεση εκεί ορθοδόξου Εσπερινού. Κατάμεστος ο χώρος από πλήθος λαού για να λάβουν την ευλογία του Πατριάρχη. Υποδοχή αντάξια του γεγονότος. Την αγγέλλει κωδωνοκρουσία και ψάλλεται το «Άξιον εστί» και την ανοίγει ο λατινικός κλήρος, την ακολουθούν οι αρχιερείς μας και στην κλείει ο Παναγιώτατος Πατριάρχης  ακολουθούμενος από τον Σεβ. αρχιεπίσκοπο Ruggero. Εσπερινός  κατά τη τάξη του Φαναρίου που συνέβη για πρώτη φορά από τη σύσταση του ναού. Ιεροπρέπεια και κατάνυξη πραγματική. Δεν υπάρχουν εδώ το ελλαδικό  υποπροϊόν των κεκράκτών για να ασχημονούν. Υπάρχει μόνον ο αμοιβαίος σεβασμός της παραδοσιακής ευσέβειας και η βασική αρχή:  «Στα αναγκαία ενότητα και στα αμφιβαλλόμενα ελευθερία». Μέσα σ' αυτόν τον ναό  τον Σεπτέμβριο του 1922 προστατεύθηκαν από «στόματος μαχαίρας» από τον τότε λατίνο αρχιεπίσκοπο Ιωάννη Βερλέγκα πλήθος χριστιανών μεταξύ των οποίων ήταν και πολλοί Ελληνορθόδοξοι κληρικοί όπως ο Εφέσου Χρυσόστομος Χατζησταύρου, μετά Αθηνών!  Τώρα ο πατριάρχης Βαρθολομαίος προσεύχεται ευχαριστών για ό, τι  έπραξε και πράττει η εν Χριστώ φιλαδελφία μέχρι σήμερα. Και ο σημερινός αρχιεπίσκοπος Ruggero εγκάρδια χαιρέτισε τον «διάδοχο του Αποστόλου Ανδρέα αδελφού  του Πέτρου ως ζώσα φωνή της αποστολικής παραδόσεως που από κοινού μοιραζόμεθα.  Η επίσκεψη αυτή είναι σημάδι της αδελφοσύνης μας η οποία ολοένα ισχυροποιείται και γίνεται βαθύτερη ενώ συνιστά και την αληθινή οδό για την πλήρη ενότητα. Εκφράζουμε την βαθύτατη  ευγνωμοσύνη μας για το κουράγιο και την αποφασιστικότητα που έχετε επιδείξει στην προσπάθεια ανασυστάσεως της  του Μυστικού Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας, το οποίο έχει διασπαστεί από τους διαχωρισμούς μας ένεκα πεπαλαιωμένων παρανοήσεων και αβάσιμων προκαταλήψεων. τώρα όμως το Πανάγιο Πνεύμα μας ωθεί με παράδοξο τρόπο να συναντηθούμε , να γνωριστούμε και να αγαπηθούμε.Όσο γνωριζόμεθα τόσο ανακαλύπτουμε την εν Χριστώ  ομοιογένεια μας. Στη Σμύρνη οι κοινότητες των Ορθοδόξων και Καθολικών αγαπούν η μία την άλλη και ακολουθούν πιστά  το Ευαγγέλιο της Αγάπης του Αποστόλου Ιωάννη». Τέλος στο νάρθηκα του ναού αποκαλύφθηκε από τον Πατριάρχη μαρμάρινη αναμνηστική επιγραφή της επισκέψεώς του πό τις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις κλήρου και λαού.

Από τις εργασίες του Αγιολογικού Συνεδρίου

  Την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε η πατριαρχική χοροστασία στον καταστόλιστο από άνθη ναό της Αγίας Φωτεινής κατά την οποία ήλθαν σε στενή σχέση με τον Πατριάρχη τα ομόγενή και τα ομόδοξα μέλη της Κοινότητας, καθώς και τα προξενικά και στρατιωτικά μέλη των εκεί αποστολών και παρατέθηκε δεξίωση. Την Μεσημβρία άρχισε καταρρακτώδης βροχή η οποία έπαυσε  όταν ο Πατριάρχης ανήλθε  στο λόφο του Πάγου και εφύτευσε άνωθεν του Σταδίου που μαρτύρησε ο ιερός Πολύμαρπος ένα κυπαρίσσι. Το απόγευμα πραγματοποιηθηκε υπό βροχή η επίσκεψη στο επισκευασθέν ναῒδριο του Τιμίου Σταυρού στό Βουρνόβα.

  Την Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου τελευταία ημέρα της επισκέψεως του Πατριάρχου στη Σμύρνη πραγματοποιήθηκε η ανακήρυξή  του σε επίτιμο διδάκτορα των ανθρωπιστικών σπουδών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Σμύρνης,  όπου και ομίλησε: «Περί της αναγκαιότητος της καλλιέργειας του Διαθρησκειακού Διαλόγου, της ευαισθησίας για τη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και του πολιτισμού της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων και των λαων», αποσπάσας το ζωηρό συγχαρητήριο χειροκρότημα του εκλεκτού ακροατηρίου. Στη συνέχεια επεσκέφθηκε  τη περιοχή Narlıdere και συμβολικά εφύτευσε δενδρύλλιον ελαίας και ἐλευθέρωσαν λευκά περιστέρια υπό τις θερμες εκδηλώσεις των κατοίκων της περιοχής τους οποίους  ηυλόγησε. Μετά ταύτα ὁ Πατριάρχης μετέβη στη  Ἔφεσο όπου  επεσκέφθηκε εθιμοτυπικά τον έπαρχο Selçuk κ. Ayhan Boyacı και το Δήμαρχον της περιοχής κ. Δρα Dahi Zeynel Bakıcı, και  ανήλθε συνοδευόμενος από τον κ. Δήμαρχο στο χωρίο Κιρκιντζέ, όπου  χοροστάτησε στον ναό του  Αγίου Δημητρίου τελεσθέντα Ἑσπερινόν επί τή  μνήμῃ του Αγίου Χαραλάμπους, με εκκλησιαζόμενους από τη Σμύρνη και την Αθήνα.. Ο Πατριάρχης μίλησε με πολύ συγκίνηση και ο κ. Δήμαρχος εξέφρασε την ελπίδα ότι  και πάλι ο Πατριάρχης θα έλθει στη περιοχή για να τελέσει  τη Θεία Λειτουργία επί του τάφου του Αποστόλου  Ιωάννου του Θεολόγου στην Έφεσο στις 8 Μαΐου για να ανανεωθεί  η  τοπική παράδοση και ο ετήσιος εκεί εορτασμός της μνήμης του.

  Εκεί έληξε η πατριαρχική επίσκεψη στη Σμύρνη, στο «Στέμμα της Ιωνίας», με πλήρη επιτυχία.  Προμηνύονταν  δυσμενείς καιρικές συνθήκες για την αεροπορική επιστροφή στην Πόλη και έπρεπε να ολοκληρωθούν οι συνοδικές εργασίες προκειμένου να τηρηθεί το μετά ταύτα πρόγραμμα του  Πατριάρχη και των ιεραρχών του. Επιβεβαιώθηκε αυτό που έγραψε προ αιώνων  ο  Στράβων ότι και :  «νύν εστι καλλίστη πασών»

Από τις εργασίες του Αγιολογικού Συνεδρίου