Την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022 θέλησα να ανοίξω την TV στη RΑI και βρέθηκα σε ένα  σημαντικό εκκλησιαστικό γεγονός που άπτεται και των ιστορικών ενδιαφερόντων μου. Ήταν η τηλεοπτική  μεταδοση  της ιεροτελεστίας της Μακαριωνυμίας του σεβάσμιου πἀπα Ιωάννη Παύλου «των 33 ημερών» από την πλατεία του Αγίου Πέτρου της Ρώμης περί του οποίου  μια σπουδαία φιλάνθρωπη  αλβανέζα μοναχή η Μητέρα Τερἐζα, που μεγαλούργησε τις Ινδίες τον αποκάλεσε «Ἀνθρωπον του Θεού και  δώρο στην ανθρωπότητα»!  

     Ὀταν το 1974 εκυκλοφόρησε η γαλλική  μετάφραση  του τόμου της συγγραφής μου ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΙ ο πάπας  Παυλος Στ΄ με κάλεσε στη Ρώμη για να με τιμήσει που είχα την τόλμη Έλληνας θεολόγος να ασχοληθώ με την επανασυνάντηση των δύο πρώτων καθεδρών της Εκκλησίας του Χριστού. Με δέχθηκε στην «Αποστολική  Βιβλιοθήκη» του και άκουσα την σεπτήν προσφώνησή του και απήντησα κατάλληλα  στον ταγούχο αρχιερέα   της «Πρεσβυτέρας Ρώμης»   μνηστείς ό,σα έζησα πλησίον του πατριάρχου Αθηναγόρα στη Ρώμη το 1967. 1 Τότε  θέλησα να τονίσω  πως τα χάσματα των  αιώνων γεφυρώνονται καλύτερα με την «οικονομία», παρά με την «ακρίβεια» και τον «ζηλωτισμό» που συνήθως αυτές οδηγουν στην ψυχρότητα και στην «ακοινωνησία» για να ματαιώσουν κάθε αγαπητική διεκκλησιαστική σχέση. 2   Εκείνη η προσωπική επίσκεψη με συνέδεσε με τους συνεργάτες του πάπα Παύλου ΣΤ΄και όταν αυτός  εκοιμήθη  στις 6  Αυγούστου 1978  είχα  ενδιαφερον  αν θα συνεχισθεί η προσπάθεια προσεγγίσεως των δύο μεγάλων παραδοσιακών Εκκλησιών Ανατολής και Δύσεως από τον εκλεγόμενο.  

              Έτσι  παρηκολούθησα την διαδικασία  της  εκλογή του νέου πάπα στις 26 Αυγούστου και ευχαριστήθηκα όταν σύντομα είδα να εξέρχεται «ο λευκός καπνός» από την καπνοδόχο του Σίξτιου παρεκκλησίου κάτι που έδειξε πως οι εκλέκτορες καρδινάλιοι είχαν σύντομα επιλέξει τον εκλεκτό για το ύπατο αξίωμα. Σε λίγο ο αρχιδιάκονος καρδινάλιος εμφανίστηκε  στο μεσαίο εξώστη  της βασιλικής του Αγίου Πέτρου και εξαγγέλλει ότι πάπας αναδείχθηκε ο πατριάρχης της Βενετίας Αλπίνο Λουτσιάνι. Πρόκειται για μεσήλικα εκ εργατικής τάξεως  του ιταλικού βορρά, που μάλιστα θα φέρει για πρώτη φορά τα ονόματα των προκατόχων του  Ιωάννη ΚΓ΄ και Παύλου Στ΄ για να δείξει ότι συνεχίζεται το πνεύμα της Β΄ Βατικανής Συνόδου, πουακολουθήσει ένα νέο «εκκλησιολογικό δρόμο» πιστό στην κληρονομηθείσα αρχαία παράδοση προς επανασυνάντηση με τις αδελφές Εκκλησίες της Ανατολής.

              Τέλος καθωρίστηκε η ενθρόνιση του νέου πάπα να διεξήχθη στις 3 Σεπτεμβρίου 1978  στην αρχαία έδρα  του πρωτόθρονου Πατριαρχείου της Ρώμης στον ναό τοῦ «Σωτήρος Χριστού» σύμφωνα με την αρχαιότερη τάξη «αναγορεύσεως» πρωθιεράρχη που  προτιμά  την  πατριαρχική  οντότητα των παλαιοχριστιανικών   χρόνων.  Η επιστροφή στο «Σύνθρονο» του καθεδρικού ναού του Πατριαρχείου Ρώμης στο Λατερανό  έφερε πολύ περίσκεψη στους «παπικούς»  κύκλους του Βατικανού και αποδόθηκε η απλή «ενθρόνιση»  στην ιδιορρυθμία της  βενετσιάνικης  προσωπικότητός του.  

            Για να εκπροσωπήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην τελετή  ο πατριάρχης Δημήτριος  αναθέτει στον μητροπολίτης Χαλκηδόνος Μελίτων που έρχεται στην Αθήνα για το συνοδευτικό πατριαρχικό  δώρο.  Ο Ιεράρχης φέρει μαζί του και  ένα δέμα και μου ζήτησε να το ανοίξω και να μελετήσω την σημασία του:  «Ξέρω πως έχεις παλαιοχριστιανικές γνώσεις και θέλω να μάθω αν αυτό για εἰναι κατάλληλο δώρο για ένα νέο  πάπα και θέλω να φροντίσεις την ανάλογη θήκη του». Φυσικά ερώτησα την προέλευσή του και εκείνος μου απήντησε ότι στη γειτονιά΄του στο Μόδι υπάρχει μία λέσχη που συγκεντρώνονται σημαντικές προσωπικότητες ττου Καδήκοϊ και μερικές φορές πήγαινα και ένας  σημαντικός Τούρκος ναύαρχος με κάλεσε στο σπίτι του για τσάϊ   και χθές  επήγα με επιφυλάξεις. « Στην είσοδο με υποδέχθηκαν η σύζυγός του και η γερόντισσα μητέρα του που έσκηψε και μου φίλησε το χέρι τρεμάμενη από συγκίνηση, καθώς και όλη  η οικογενεια του. Κατά το τσάϊ όλοι καθησαν   γύρω μου με πολύ σεβασμό και η γιαγιά μου πρότεινε να την ακολουθήσω. Κατήλθαμε με πολύ περίσκεψη στο υπόγειο  και βρέθηκα  μέσα σε ένα παρεκκλήση  με αναμένη κανδήλα και βυζαντινές εικόνες και πολλά αντικείμενα. Τοτε  ο οικοδεσπότης για να διαλύσει κάθε υποψία μου με παρεκάλεσε να πάρω ότι επιθυμώ και  διάλεξα μιά λυχνία που μου την τύλιξαν τους ευχαρίστησα και υποσχέθηκα να κρατήσω  απόρρητο   το όνομά τους. Έφυγα  συγκλονισμένος γιατί  επρόκειτο για μια επίσημη Τουρκική κρυπτοχριστιανική οικογένεια»!

      Έμεινα έκπληκτος και εγώ για την διήγηση του μακαρίτη του «γέροντα» και  ζήτησα την βοήθεια του φίλου Γεώργου Βογιατζή,  που είχε Βιοτεχνία Εκκλ. Ειδών στη Πλατεία Μοναστηριακίου και είχα συνεργασθεί μαζί όταν επιμελήθηκα τα δώρα της επισκέψεως στη Ρώμη το 1967 του πατριάρχη Αθηναγόρα. 2  Ετοίμασα τα πάντα και έφυγε ο «γέροντας» για την συνάντηση με τον νέο πάπα. Όμως οι εκπλήξεις συνεχίστηκαν όταν ο Χαλκηδόνος  επέστρεψε από την Ρώμη και μου διηγήθηκε τα διεξαχθέντα στη Ρώμη. Ο πάπας Ιωάννης - Παύλου  προτίμησε η έναρξη της παπωσύνης του να ξεκινήσει από την «Μητέρα Εκκλησία» του Πατριαρχείου της «Πρεσβυτέρας» Ρώμης που από την εποχή του του Μ. Κωνσταντίνου  στεγαζόταν στον λόφο του Λατερανού που ήταν και ο τάφος της μητέρας του Αγίας Ελένης και το αρχαιότατο Βαπτιστήριο του λαού της «Πρεσβυτέρας « Ρώμης για να   δοξάζεται η Εκκλησία του Χριστού.  Στο «Σύνθρονο» αυτης της περιλάλητης πατριαρχικής Βασιλικής γίνεται η ιεροτελεστία της ενθρονήσεως του νέου «Προκαθήμενου» της Ρώμης. Ακολουθεί την Τάξη ενθρονήσεως του κάθε δυτικού επισκόπου και στέφεται με την ανεστραμμένην ήδη ιουδαΐκην «απλήν μιννοειδή δίκερον μίτρα» του πρωθιεράρχη της χριστιανικής βασίλειας Τάξεως,  άνευ της «μεσαιωνικής» τρίαρας με τα τρία στέμματα εξουσίας του Ρώμης. 3 Αυτή την  συγκλονιστική στιγμή  ο Ιωάννης-Παύλος προσέρχεται μόνος στην Αγία Τράπεζα   για την ιερουργία  της  θείας Ευχαριστίας υπό την σκέπην των δύο σεπτών κεφαλών (καρών) του Πέτρου και του Παύλου, που μέσα σε χρυσές λειψανοθήκες περίκλειστες προκάθονται  στην κορυφή του γοτθιζοντος «Κιβωρίου». Η όλη αυτή ιερή διαδικασία απηχούσε τα χρόνια του Αγιου πάπα Δάμασου (366-384), αυτού του βαθύτατου αναλυτή της αποστολικής κληρονομίας και αναστυλωτή των Κατακομβών της Ρώμης, αυτήν  που την παρέλαβε και την  επέβαλε δια της εξουσίας του ο Μ. Θεοδόσιος γιατί  απηχεί την «εγγύηση της αποστολικής πίστεως των Πρωτοκορυφαίων» κατά τον αρχιεπίσκοπο Μιλάνου Άγιο Αμβρόσιο (339-397) που γράφει: «Οι  ημέρες  του Πέτρου και του Παύλου…..είναι ο εσώτατος θησαυρός της καρδιακής μας  πίστεως κηρύττουσας τον Χριστόν» 4

               Οι κάρες των Πρωτοκορηφαίων Αποστόλων Πετρου και Παύλου επί αιώνες ίστανται στον λόφο του Λατερανού φύλακες των παραδόσεων της «Μιάς Εκκλησίας του Χριστού».  Εκεί εδραίει και το  αρχαίο Πατριαρχείο της Ρώμης, που δώρησε με την Β΄ Οικουμενική Σύνοδο την κληρονομία του με τον β΄κανόνα της  στην δευτερόθρονη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως για να επιβιώσει μέχρι σήμερα η κληρονομία του ως η «Μητέρα Εκκλησία» των ορθοδόξων λαών της Ανατολής και του Βορρά.

             Στον ενθρονηστηρίο λόγο του ο νέος πάπας τόνισε προς θα επιδιώξει την ανακαίνηση της Εκκλησίας με την αναθεώρηση του δικαίου της και με διδαχή της Κατηχήσεως με σύγχρονους τρόπους, κατά την παλαιά τακτική  του  ως δασκάλου και επισκόπου και ότι θα προωθήσει τον διάλογο για ενότητα της Εκκλησίας κατά το θέλημα του Θεού και για την προώθηση της ειρήνη στην ανθρωπότητα.

           Ο μακαριστός μητροπολίτης Μελίτων όταν  επέστρεψε στη Αθήνα  από τα συμβάντα στη Ρώμη στις 3-8 Σεπτεμβρίου 1978 μουλέγει: «Με αυτόν τον πάπα θα έχουμε σπουδαίες εξελίξεις γιατί πιστεύει απόλυτα ότι είμεθα η Μία Εκκλησία του Χριστού. Με παρεκάλεσε και η «Νέα Ρώμη»   το ταχύτερο να διακηρύξει  στην ανθρωπότητα,  παρά  τις θεολογούμενες διαφορές  μας, ότι  είμεθα η Μία Εκκλησία του Χριστού και πρέπει να μελετηθεί σοβαρά «το πρωτείο του επισκόπου Ρώμης», όπως ήταν δεκτό στην πρώτη χιλιετία χάρη της κανονικής πειθαρχίας και της διατηρήσεως της ενότητος ολόκληρης της Εκκλησίας. Με την  δυνάμη των «ίσων Πρωτείων τιμής» η «Έκκλητος» του Ρώμης   περνά εκ παλαιού  και στην  Καθέδρα της «Νέας Ρώμης»  για να υπάρχει το ισοζύγιον των κανονικών αρμοδιοτήτων της Πρεσβυτέρας Ρώμης και στην Νέα Ρώμη και σε όλη την Καθολική Ορθοδοξία. Α.Π.