Ιστορικά σημειώματα για μία διένεξη.

 Ολέθριες διεκδικήσεις   εν ημέρες οδύνης

                                             Του καθηγητή Αριστείδη Πανώτη.

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος συλλειτουργεί στο Φανάρι με τον ελληνομαθή νέο πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννη Ι΄.

                   Ο «εξ απαλών ονύχων» αγρεύσας με στα Θεολογικά Γράμματα διαπρεπής καθηγητής και Ακαδημαϊκός Γρηγόριος Παπαμιχαήλ, ήταν ο εντολοδόχος του Αθηνών Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου σπουδαίου ιστορικού καθηγητή και αρχιεπισκόπου για την έκδοση των καταλοίπων του.

Η ανάθεση αυτή αναλήφθηκε Μεταπολεμικά με δαπάνες του Αλεξανδρείας Χριστοφόρου Β΄, που υπήρξε και μαθητής του Χρυσοστόμου στη Σχολή του Σταυρού και πραγματοποιήθηκε το 1951 με την επιμέλεια ενός αγαπητού φίλου του μακαρίτη θεολόγου, Γεώργιου Τριανταφυλλάκη εκ Κέας. Όταν ήμουν τριτοετής φοιτητής σε μία από τις επισκέψεις μου στο σπίτι του καθηγητή, Μοσχονησίων 12 α΄ στη Πλατεία Αμερικής, μου πρόσφερε τον ογκώδη τόμο 1300 σελίδων με τον τίτλο «Ιστορία της Εκκλησίας της Αντιοχείας». Το τεράστιο σε όγκο αυτό ιστορικό σύγγραμμα περιέχει πλήθος πληροφοριακοῦ υλικοῦ για την εκκλησιαστική ζωή των Αντιοχέων που με εξέπληξε και άρχισα τον τρυγητό του. Εύγλωττο ήταν το ενδιαφέρον μου γιατί γνώριζα ότι από αυτή τη κάποτε ελληνιστική μεγαλούπολη της Αντιόχειας, που κλήθηκε και «Συριάδες Αθήναι» ξεκίνησε το ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας. Τις πρώτες εντυπώσεις μου τότε τις μοιράστηκα με τον συμφοιτητή μου Κωνσταντίνο Παπαστεφάνου, σήμερα πρώην μητροπολίτη Βαγδάτης.

         Πολλές αποστολικές προσωπικότητες πέρασαν από τη «Θεούπολη» αυτή τα πρώτα χρόνια, όμως ως χριστόφορη μορφή του ιερού Ιγνατίου που εγκαινιάζει τον δεύτερο χριστιανικό αιώνα και άσκησε αγαπητικά και ειρηνευτικά το ποιμαντικό του διακόνημα καθ' όλη τη διαδρομή του προς το μαρτύριο στη Ρώμη δια των Μικρασιατικών και Μακεδονικών Εκκλησιών. Λίγοι πρόσεξαν ότι διερχόμενος από την ακμάζουσα λόγο του Πολυκάρπου Εκκλησία των Σμυρναίων της ανέθεσε την επιστασία της απορφανισμένης καθέδρας του! Έτσι αυθόρμητα εξέφραζε τότε τα φιλάδελφα αισθήματά του το αποστολικό ήθος αν και οι δύο πόλεις απήχαν χιλιάδες μίλια απ' ότι σήμερα απέχουν η Δαμασκός και ο Λίβανος από την Αγία Πόλη των Ιεροσολύμων. Είναι η εποχή που η Εκκλησία δεν έχει ακόμη μολυνθεί από την ιδιοτέλεια, την αλαζονεία, την αμετροέπεια, τη φιλοπρωτία. Η καθιέρωση της οροθεσίας των δικαιοδοσιών μπορεί να συνέβαλε στον καταμερισμό του ευαγγελικού έργου και στις ειρηνικές σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών, αλλά συνετέλεσε η διακονία να μεταβληθεί σε εξουσία «ως σύνηθες εστί τω εν Ρώμη επισκόπω» (Στ΄ κανόνας της Α΄ Οικουμενικής Συνοδου). γιατί η περιφρούρηση της μείζονος περιοχής άρχισε να εμπλέκεται με τις ανθρώπινες αδυναμίες των ιθυνόντων και τον αμαρτωλό επεκτατισμό. Η αποστολική καθέδρα της ελληνικότατης Αντιόχειας κατ' αρχάς τριτεύουσα στα Δίπτυχα της Εκκλησίας   εξελίχθηκε σε τεταρτεύουσα καθέδρα από τα τέλη του 3ου αιώνα με ακμάζουσα εκκλησιαστική ζωή. Για να τιμηθούν δε οι Θεοβάδιστοι Άγιοι Τόποι η εν Χαλκηδόνι Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος ανύψωσε την γενεσιουργό Εκκλησία των Ιεροσολύμων το 451 σε πέμπτη πατριαρχική καθέδρα με δικαιοδοσία από τη Πετραία Αραβία και προς νότο όλη τη Σιναϊτική χερσόνησο της αραβικής χερσονήσου. Τα πέντε αυτά παλαίφατα Πατριαρχεία διαμόρφωσαν τον ιερό θεσμό της Πενταρχίας, που στη συνείδηση της Χριστιανοσύνης παρέμειναν ως οι πέντε αισθήσεις της Εκκλησίας από τις οποίες αρδέονται ως από ζήδωρες πηγές τα νάματα της πίστεως, λατρείας, ηθικής και αυτή η ιεροσύνη.

Παλαιοχριστιανικός θρόνος της Αντιόχειας. Το «ερεισινωτό» ξεκινά από σταυρό και περιβάλλεται εκατέρωθεν από δύο ανεστραμμένες ελληνιστικές προεξοχές, τα «φουρούσια», που στήριζαν τους βραχίονες του επισκόπου. Ο Θρόνος αυτός αποτελεί μία μικρή σύνοψη της ταραχώδους Ιστορίας του Πατριαρχείου Αντιοχείας.

               Κατά τη προϊσλαμική εποχή υπάρχουν ενδείξεις επισκοπών στην ανατολική πλευρά της Ερυθράς θάλασσας, Εκεί καταφεύγουν και αιρετικοί που διαδίδουν τις «Χριστολογικές» πλάνες, αυτές που πέρασαν και στο Κοράνιο. Η ύπαρξη επισκοπής στο Hedjaz είναι αναμφισβήτητη. ¨Ομως η ύπαρξη προϊσλαμικά επισκοπών υπό τον Αντιοχείας στην αραβική χερσόνησο είναι δυσεπίλυτο πρόβλημα γιατί δεν υφίστανται ούτε σαφείς ιστορικές μνείες, ούτε επιγραφικές και ανασκαφικές μαρτυρίες για να επιβεβαιώσουν τη συνεχή ύπαρξή τους. Γνωρίζουμε ότι οι προϊσλαμικές φυλές των Αράβων επικοινωνούσαν περισσότερο με τα Ιεροσόλυμα ( Πραξ. β΄. 11) και την Αλεξάνδρεια, παρά με την απόμακρη Αντιόχεια. Οι Άραβες ως Μουσουλμάνοι κατέκτησαν τη Μέση Ανατολή τον 7ο αιώνα, Τότε γνωρίζουμε ότι στην ανατολική ακτή της Ερυθράς Θαλάσσης υπήρχαν κάποιες επισκοπές, όπως και στη δυτική ακτή της, στη Νειλοχώρα, που ήκμαζαν τότε επισκοπές και μοναστικές αδελφότητες ιεραποστολικά εργαζόμενες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Είναι απίθανον οι επισκοπές αυτές να είχαν εκκλησιαστικό κέντρο την απομακρυσμένη και γλωσσικά προς τον βορρά Αντιόχεια.

                   Μία από τις αρχαιότερες παρεμβάσεις για την επέκταση των καθορισμένων ορίων δικαιοδοσίας της Αντιόχειας μαρτυρείται τον Ε΄ αιώνα. Η Εκκλησία της Αντιόχειας παρερμήνευσε το γεγονός ότι από τον τόπο της ξεκίνησε από τον Βαρνάβα και τον Παύλο η πρώτη Αποστολική περιοδεία προς τη Κύπρο και με παρεμβάσεις στη διοίκησή της παρενοχλούσε το επισκοπικό σώμα της νήσου που επί τέσσερις αιώνες ανέπτυξε την Εκκλησία. Αυτό επισημάνθηκε στη Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο της Εφέσου και όταν ο Αντιοχείας Ιωάννης Α΄, με τους επισκόπους του, σχημάτισε μία παρασύνοδο κατά της ορθόδοξης πλειονοψηφίας των Πατέρων για να παρασταθεί στο φίλο του πατριάρχη Νεστόριο, τότε ὁ Αλεξανδρείας Κύριλλος, που προΐστατο της Συνόδου, με συμφωνία των Συνοδικών Πατέρων, κατά την έβδομη συνοδική συνεδρίαση στις 31 Αυγούστου του 431, επιβράβευσε την αντίσταση των Κυπρίων επισκόπων κατά της Αντιοχειανής Σχολής και των κακοδοξιών περί της Θεοτόκου του Νεστορίου και κατοχυρώθηκε η ανεξαρτησία της Εκκλησίας της Κύπρου από τις διεκδικήσεις του Αντιοχείας! Έτσι δόθηκε στην Εκκλησία της Κύπρου εκείνο που σήμερα αδόκιμα καλείται «αυτοκεφαλία», αφού ως γνωστόν ο όρος αυτός δεν υπάρχει στους Ιερούς Κανόνες.

           Η Αντιόχεια αρχές του 6ου αιώνα παραμένει η καθέδρα των Εκκλησιών της Κιλικίας και της Συρίας και η προς τον Ευφράτη ποταμό περιοχή λογιζόταν ως πάσα Ανατολή. Τα όρια της δικαιοδοσίας της περιγράφονται σε Χάρτη του συγγράμματος του Χρυσοστόμου Παπαδόπουλου πώς ήταν επί αυτοκράτορος Αναστασίου Α΄. Προς βορρά ξεκινούσαν από την Ταρσό και τη Σελεύκεια και προς νότο έφθαναν μέχρι τη Τύρο και τη Πτολεμαΐδα. Η νοτιότερη επισκοπή των Αντιοχέων, κοντά στα Ιεροσόλυμα, ήταν η Μηδάβων. Προς Ανατολάς τα όριά τους ήταν η Παλμύρα, η ΄Ορισσα και προς βοριοανατολικά οι επισκοπές του Κιθαρίζοντα, της Κιρκασίου και της Νισίβης. Από εκεί προς τον Ευφράτη και τον Τίγρη κυριαρχούσε ο Ζοροαστρισμός και οι σχισματικές τοπικές Εκκλησίες με τους Συρορθόδοξους Ιακωβίτες, τους Νεστοριανούς που έδειξαν μέγιστη ιεραποστολική δραστηριότητα μέχρι τή Κίνα ( 7ο και 8ο αιώνας) που ήταν εχθρικοί προς τους Ρωμιούς. Οι επιδρομές των μαχητικών Αράβων για την κατάκτηση της Μέσης Ανατολής από το 640 οδήγησαν στην περιπέτεια το Πατριαρχείο Αντιόχειας από τον 7ο μέχρι τον 11ο αιώνα (969-1084). Τότε σημειώνεται η μεγαλύτερη επέμβαση του Ισλάμ στην αλλαγή της θρησκευτικής συνειδήσεως των εκεί λαών. Όταν όμως παλινορθώθηκε η ελληνική κυριαρχία της Συρίας από τον Νικηφόρο Φωκά και πάλιν ανασυντάχθηκε υπό των Ελλήνων το επισκοπικό σώμα του Θρόνου της και γνώρισε ακμή μέχρι την κυριαρχία της Συρίας από τους Σελτζούκους, τους Φράγκων και τους Μαμελούκους. Τελικά οι Μαρωνίτες, προοδευτικά αποβάλλουν τον Μονοθελητισμό τους και προσκολλώνται στην Ρωμαϊκή Εκκλησία από τη Σύνοδο της Λυών (1215) και ο πατριάρχης Αντιοχείας   Παχώμιος το 1378 εγκατέλειψε την κατεστραμμένη πόλη του παρά τον Ορόντη ποταμό και εγκαταστάθηκε στη Δαμασκό.  

Ο αρχαιότατος ναός στην Αντιόχεια του Πέτρου και του Παύλου, στυλοβατών της εκεί αρχαίας Εκκλησίας.

         Μετά ακολούθησε το 1517 η μακρότατη κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων κατά την οποία συνεχίστηκαν οι εσωτερικοί τριγμοί στην ενότητα του επισκοπικού σώματος των Αντιοχέων, που πάντα έσπευδε να θεραπεύσει ο Οικουμενικός Θρόνος. Το 1575 δημιουργήθηκε αντιδικία μεταξύ Αλεξανδρέων και Αγιταφιτών σε ποιόν ανήκει η Αρχιεπισκοπή Σινά. Η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού θρόνου τότε έδωσε Σολομώντεια λύση και αποφάνθηκε η μεν στεγαζόμενη στη μονή Αρχιεπισκοπή να κηρυχθεί αυτοτελής και ο ιεράρχης της να χειροτονείται από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων, κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έτσι αναγνωρίστηκε έμμεσα η επέκταση του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων προς νότο που περιλαμβάνει την Σιναϊτική και Αραβική χερσόνησο της οποίας απόφυση είναι το ακρωτήριο του Κατάρ. Από το 1782 παραμένει η αρχιπισκοπή Σινά εντελώς ανεξάρτητη, με μετόχι της και στο Κάϊρο!        

       Τον 16ον αιώνα ξεκινά νέα περίοδος αξιοθρήνητων ανταγωνισμών για την διαδοχή στην καθέδρα του Αντιοχείας, που βύθισε το Πατριαρχείο αυτό στην παρακμή. Διχάζονται αρχικά μερικοί ορθόδοξοι που αποτελούν το 1527 τη πρώτη βασιλική (Μελχιτική) παράταξη, που τίθεται υπό τη προστασία των Δυτικών ΡΚαθολικών κρατών. Το 1593 ο Αντιοχείας Ιωακείμ Στ΄ βρίσκεται στη Ρωσία και επιζητεί την προστασία του τσάρου. Συμμετέχει στη χορήγηση της πατριαρχικής αξίας στην μητρόπολη της Μόσχας προς ικανοποίηση του τσαρικού αιτήματος. Το 1633 διχάζονται και οι Συρορθόδοξοι Ιακωβίτες και οι διαφωνήσαντες αποτελούν τους Συροκαθολικούς και το 1709 ο Κύριλλος Τhânâs αναγνωρίζεται ως πατριάρχης Αντιοχείας από τη Ρώμη και συγκροτεί το Μελχιτικό Πατριαρχείο της Μέσης Ανατολής με ίδια Ιεραρχία. Το 1749 το ίδιο υφίσταται και το Αρμενικό Πατριαρχείο της Κιλικίας. Στις Συρία και στο Λίβανο οι χριστιανικές μειονότητες συνυπάρχουν και συνδιαβιούν μετά των πληθυσμών των διαφόρων ισλαμικών δογμάτων σε συνθήκες ανοχής και συνεργασίας μέχρι που αρχίζει το ξέφτισμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας και η αρχίζει   να δρά ο «Μεγαλοϊδεατισμός» στην Ρωσία και στην Ελλάδα, όπου η ιδεοληψία αυτή παρέμεινε περισσότερο στη σφαίρα της εθνικής προσδοκίας. Στη τσαρική Ρωσία η δυναστεία των Ρωμανώφ εγκολπώθηκε αυτή τη φαντασίωση και πυροδότησε τον βουλγαρικό εθνικισμό και έτσι ξεκίνησε τον Εθνοφυλετισμό τους που προκαλέσει την πρώτη διένεξή τους με τους ελληνογεννείς ὀρθοδόξους. Το 1872 προκλήθηκε το Βουλγαρικό σχίσμα. Το 1872 με Πανορθόδοξη Συνοδική απόφαση των παλαίφατων Πατριαρχείων ο Εθνοφυλετισμός καταδικάζεται ως «καινοφανής αιρέσεως», κάτι που εξόργισε τους Ρώσους   γιατί ανέστρεπε τους σχεδιασμούς τους. Οι Αγιοταφίτες τιμώρουν τη παλινδρόμηση του πατριάρχη τους Κυρίλλου Β΄ και τον ανατρέπουν. Αρχίζει η σύρραξη των τσαρικών στρατευμάτων με τους Τούρκους που καταλήγει στη διμερή Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878), όπου επέβαλαν οι Ρώσοι τη Μεγάλη Βουλγαρία. Η Συνθήκη αυτή ζημίωσε τον ελληνισμό γιατί έφθασε τους Βουλγάρους στα πρόθυρα της Κων/πόλεως και ανατράπηκε το 1878 από το Συνέδριο του Βερολίνου με την παρέμβαση των Άγγλων.

Το Οικόσημο του Πατριαρχείου Αντιοχείας.

             Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα το Πατριαρχείο Αντιοχείας ανανεωνόταν με κληρικούς κυρίως εκ των Ιεροσολύμων. Οι Αγιοταφίτες πατριάρχες Ιερόθεος, Γεράσιμος και Σπυρίδων (1850-1891) αναγέννησαν τα ελληνιστικά γράμματα και τη πνευματική ζωή στη Δαμασκό κάτι που προκάλεσε την μήνιν της τσαρικής διπλωματίας. Τότε οι Σλαβόφιλοι άναψαν στους αραβοφώνους κληρικούς τον εθνοφυλετικό ενδιαφέρονμε μόνο κίνητρο τη γλώσσας τους και οργάνωσαν το πραξικόπημα για την απομάκρυνση από τη Δαμασκό του Αγιοταφίτη πατριάρχη Αντιοχείας Σπυρίδωνα και της συνοδείας του, που περιλάμβανε εξέχοντα πρόσωπα. Η ρωσική προπαγάνδα κατόρθωσε να πείσει τους Αντιοχείς να φαντάζονται πώς είναι «ομοεθνείς Αράβων», ενώ μέχρι τότε οι αραβόφωνοι υπερηφανεύονταν για την ελληνιστική καταγωγής τους και ταυτοποιούνταν διεθνώς ως Ρωμιοί όπως και οι Έλληνες!Ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης. το 1909 με μελέτη του απέδειξε την ελληνογέννεια των πληθυσμών της Μέσης Ανατολής. και από την Ιστορία γνωρίζουμε ότι ο αραβικός κόσμος είναι πολυφυλετικός και πολυεθνικός πολλάκις αιματηρά αντιμαχόμενος για τα συμφέροντα του. Έτσι ο παλαίφατος θρόνος της Αντιόχειας αραβοποιήθηκε με εξωτερική παρέμβαση όταν και άλλοι αραβόφωνοι λαοί, όπως οι Κόπτες, παρά την μακρότατη αναγκαστική αραβοφωνία τους διατηρούν ως τιμαλφές δώρημα της λατρείας τους την ελληνική γλώσσα στις ευλογίες, στις επιφωνήσεις και στους ύμνους τους.! Από τότε η «αραβοφωνία» καταστάθηκε εθνικιστικό οικόσημο των Αντιοχέων και εκλέχθηκε Πατριάρχης μόνον από τους αραβόφωνους επισκόπους ο Μελέτιος Ντουμάνι, πού παρέμενε «ακοινώνητος» από τα λοιπά Πατριαρχεία της Ορθοδοξίας για χρόνια (1898-1909).        

               Η Σαουδική Αραβία, πιστή στο αυστηρό Σουνιτικό δόγμα περιέβαλε με άβατο τη κυριαρχία της στην αραβική χερσόνησο από κάθε άλλη θρησκεία. Την θρησκευτική αυτή τακτική ακολούθησαν και όλοι οι Σεΐχηδες που διαμοιράστηκαν τα εδάφη από την αραβική χερσόνησο και τον Περσικό κόλπο και συγκρότησαν τα Εμιράτα. Όταν ανακαλύφθηκε η αξία του «μαύρου χρυσού του πετρελαίου» χρειάστηκαν τη τεχνολογία ανορύξεως και επεξεργασίας του νέου αγαθού. Αυτή την γνώριζαν μη Άραβες αλλόθρησκοι και άνοιξαν τη πόρτα για την εγκατάστασή μη μουσουλμάνων και στη χώρα του Κατάρ. Η Θεία Πρόνοια τότε έστειλε ένα πρεσβευτή των Η.Π.Α. με Ελληνορθόδοξη οικογένεια. Κοντά της συγκεντρώθηκαν και πολλοί άλλοι ορθόδοξοι που εργάζονταν εκεί και ήθελαν να έχουν τόπο για την άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων τους. Η ισλαμική αραβική κυβέρνηση παραχώρησε άδεια για την ανέγερση έξη ευκτήριων οίκων χωρίς εξωτερικά σύμβολα και ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Ενας από αυτούς δόθηκε στους Ελληνορθοδόξους και για να λειτουργήσει απευθύνθηκαν στο Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο της Ιερουσαλήμ, που από την Ιστορία ήταν οικείος στους Άραβες της χερσονήσου από το 637 που κατέλαβαν οι Άραβες τα Ιεροσόλυμα και ο αρχηγός τους Ομάρ Χαττάμπ με Συνθήκη του ΄Ορους των Ελαιών αναγνώρισε τον πατριάρχη Σωφρόνιο Α΄, καθώς και τα κεκτημένα δίκαια των Ελλήνων επί των ιερών προσκυνημάτων στους Αγίους Τόπους. Επομένως οι Άραβες και το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων έχουν σχέση μεταξύ τους 14 αιώνες πριν οι Ρωμιοί (οι Roum) της Αντιόχειας παρασυρθούν από τη τσαρική προπαγάνδα και φαντάζονται ότι αυτοί μόνοι στην Ορθοδοξία εκπροσωπούν «το αραβικό έθνος»! Την ταυτότητά που εγκατέλειψαν την εγκολπώθηκαν οι Μελχίτες και στη λατρεία τους έχουν περισσότερο ελληνική γλώσσα από τους Αντιοχείς, που μιμούνται και σ' αυτό την ρωσική σκηνική αδολεσχία, η οποία αναφέρει μόνον δύο λέξεις το: «Άξιος» και το: «Είς πολλά έτη Δέσποτα» !

Ο λογιώτατος πατριάρχης Αντιοχείας Θεοδόσιος Στ΄ (1958-1970), απόφοιτος της Μεγάλης του Γένους Σχολής και της Χάλκης, επί του Συνθρόνου του στη Δαμασκό. Αριστερά του ο επίσης ελληνομαθής Επιφανείας Ιγνάτιος και δεξία ο ρωσομαθής Λαοδικείας Ιγνάτιος Χαζίμ μετά Πατριάρχης.

             Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων υπέστη τα πάνδεινα από τούς Σταυροφόρους και δεν συμπαρασύρθηκε ποτέ από εθνικιστικές επιδιώξεις, ούτε και από την προπαγάνδα άλλου κράτους. Πάντα στοργικά αγκάλιασε τούς ετερόγλωσσους λαούς, χωρίς να υπερτιμήσει χάρη της ομογλωσσίας την ελληνική γλώσσα, η οποία και το στήριξε διαχρονικά την ορθόδοξη ευσέβεια.

             Η κυβέρνηση του Κατάρ δεν είχε καμιά σχέση με τους αραβόφωνους ορθοδόξους της Συρίας που χρόνια μονοπωλούν «αραβικό εθνικισμό», ούτε ήταν δεσμευμένη από την οροθεσία δικαιοδοσιών της Εκκλησίας.Είναι ανεξάρτητο κράτος της Αραβικής χερσονήσου και δεν έχει σχέση με τη Μεσοποταμία, αφού βρίσκεται στο μέσο του Περσικού Κόλπου εφαπτόμενο με τη Σαουδική Αραβία. Η πατριαρχία της Δαμασκού ξέχασε τη βυζαντινή ρήτρα: «Ότι τα εκκλησιαστικά συμμεταβάλλονται κατά την επικρατούσα πολιτική κατάσταση» για το συμφέρον των ψυχών που πρέπει να σωθούν! «Τον τη φύσει οικείον, όπως είναι για τούς Αντιοχείς Ορθόδοξους οι Αγιοταφίτες Αδελφοί, ουδείς καιρός αλλότριον ποιεί με «ακοινωνησία». Το Κατάρ αγνόησε για τους δικούς του πολιτικούς λόγους την αραβοφωνία των Αντιοχέων και απευθύνθηκε στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων μετά την αρχαία σχέση των Αράβων του Ισλάμ με τα Ιεροσόλυμα. Οι Αγιοταφίτες γνωρίζοντας τη καλή αυτή σχέση με τους Άραβες, χωρίς κάποια «κανονική» υστεροβουλία παρεμβάσεως στη δικαιοδοσία του Αντιόχειας, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Κατάρ και απέστειλαν ως Έξαρχό τους τον αρχιμανδρίτη Θεόφιλο Γιαννόπουλο, που χρόνια ιεράτευε μεταξύ του αραβοφώνου ποιμνίου του και γνώρισε άριστα τα αραβικά και την αγγλικά, που συνηθίζονται στο Κατάρ. Ο πράος και ειρηνικός αυτός κληρικός με κύριο προσόν την ταπείνωσή του συγκέντρωσε τη πολυεθνική ορθόδοξη κοινότητα όσων διαβιούν επαγγελματικά στο Κατάρ και επίσημα συνέπηξε το πρώτο ορθόδοξο θυσιαστήριο. Η πληρότητα της εκεί ποιμαντικής αποστολής του Εξάρχου Θεόφιλου συνετέλεσε, μετά τα δυστυχώς ατυχή γεγονότα των Ιεροσολύμων, να αναγορευθεί αυτός το 2005 ομόφωνα ο κατάλληλος για τον πατριαρχικό θρόνο της Αγίας Πόλεως.

Ο Χαλκίτης πατριάρχης Αντιοχείας Ηλίας Δ΄ ο Μουαβάττ (1970-1979).

                 Ο διάδοχος του που στάλθηκε στο Κατάρ στερέωσε εκκλησιολογικά την εκεί παροικία, ενώ δεν γνωρίζουμε αν εκδηλώθηκε κάποια πρόνοια εκ του Πατριαρχείου της Δαμασκού για τους δοκιμαζόμενους χριστιανούς της Βαγδάτης και αν υπήρχαν Ορθόδοξοι στα επίμαχα Εμιράτα λόγο των πολεμικών γεγονότων στο Ιράκ.   Όμως το Πατριαρχείο Αντιοχείας την ίδια περίοδο, μιμούμενο το ρωσικό παράδειγμα, περιφρονόντας στα απορρέοντα δίκαια εκ του 28ου κανόνα της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εγκαθιστά χωρίς ευλογία υπερόριες και υπερπόντιες επισκοπές για τους μετανάστες του, κοντά στους απεσταλμένους των Μοσχοβιτών, οι οποίοι πιστεύουν πώς η αρχικά χορηγηθείσα με όρους «αυτοκεφαλία» μπορεί να εγκυμονεί «αυτοκέφαλα» και «αυτονομίες» που διαμοιράζουν στους φιλογενείς τους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα! Οι ετερόδοξες Εκκλησίες εκ Συρίας και του Λιβάνου που μεταναστεύουν λόγω των γεγονότων προς Δυσμάς, τίθενται ως Ρωμαιοκαθολικοί υπό την επιστασία και ευλογία της Αγίας Έδρας, ίσως γιατί όπου συνάζουν τους μετανάστες τους δεν κουβαλούν μαζί τους τον εθνοφυλετισμό και τις ιδεοληψίες τους, αλλά περί πολλού έχουν την «καθολικότητά» τους. Η στάση του Κατάρ έναντι της Δαμασκού φαίνεται πως δεν αποτελεί διάκριση προς τους ορθοδόξους Αντιοχείς. Πρόσφατα αρνητική ήταν και η στάση του αραβικού κράτους της Ιορδανίας, για τη παρουσία απεσταλμένου της Δαμασκού στο Αμμάν για να διχάσει τους εκεί «αραβόφωνους». Μήπως αυτά συμβαίνουν για να εμβολισθεί η προσπάθεια συγκλήσεως της προσεχούς Πανορθοδόξου Συνόδου, της οποίας ο πόθος της πραγματοποιήσεως άρχισε να καταγράφεται από το 1923 και σε λίγο εγγίζει την εκατονταετία! Τότε ο πνευματικός νόμος οπωσδήποτε θα επιστρέψει την «ακοινωνησία» στις κεφαλές των εμπνευστών της, αφού κατά τον Ευριπίδη : «Χαλεποί οι πόλεμοι αδελφών» και μάλιστα όταν συμβαίνουν σε ημέρες οδύνης των χριστιανών της Μέσης Ανατολής.-

                                                                                                                   Α.Π. 

Ο μακαριστός Πέτρας Γερμανός εκπροσωπών τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Βενέδικτο χειροτονεί στις 2/2/69 τον αρχιεπίσκοπο Σινά Γρηγόριο στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου στη Πλάκα, λόγο της τότε καταλήψεως του Σινά από τους Ισραηλινούς.

Ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων και ο εν Μεξικό μητροπολίτης της Αντιόχειας Αντώνιος σε στιγμή εγκάρδιας «περιχωρήσεως» στις επιδιώξεις.