Μία αναστήλωση της «Ετοιμασίας του Θρόνου»
ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ
Του Αριστείδη Πανώτη.
Η πρώτη αποκαλυπτική «Ετοιμασία του Θρόνου» στο θριαμευτικό τόξο της Λιβεριανής Μείζονος Βασιλικής της Θεοτόκου
Μαρίας στη Ρώμη..
Στα μέσα του 20ου αιώνα η έννοια της Ορθοδοξίας παρέμεινε μόνον ένα όνομα αμυντικής κυρίως διαστολής προς τους ετερόδοξους. Όμως όσοι πιστοί είδαν καθαρότερα τα σημάδια των καιρών αντελήφθηκαν πως η Εκκλησία τους δεν μπορεί να είναι ένα απλό τυποποιημένο θρησκευτικό καθίδρυμα σε «καταστολή» και να επαναλαμβάνει για τα υπαρκτά και απειλούντα την ενότητά της προβλήματά το του Αρχιμήδη : Μή μου τους κύκλους τάραττε». Κατά την ορθόδοξη πίστη η Εκκλησία κυβερνάται από το Άγιο Πνεύμα και επομένως κατέχει όλη εκείνη τη δύναμη της αιωνιότητας για να εκφραστεί δυναμικά και να ενισχύσει τις δομές της αδελφότητας των κατά τοπους Εκκλησιών. Το φαινόμενο της εθνικιστικής φυγοκεντρίσεως απομόνωσε τους κατά τόπους Εκκλησίες και αποτέλεσε άρνηση του θελήματος του Ιδρυτή της και της αποστολικής κληρονομίας της. Η διαβρωτική και επικίνδυνη αυτή οξείδωση της εκκλησιαστικής ζωής επιβάλλει τη φωταγώγηση του φρονήματος κλήρου και λαού, ώστε να αναζητηθεί ο «εν ετέρα μορφή» ομόδοξος και ετερόδοξος αδελφό μας, χωρίς Φαρισαϊκές υψηγορίες και μικρόψυχες προκαταλήψεις.
Εξ αυτού και από το 1961 αρχίσουμε να ακούμε «τί το Πνεύμα λέγει ταις εκκλησίαις» (Αποκ.β΄.7), μέσα από τις αδελφικές «Πανορθοδόξες Διασκέψεις» και μάλιστα εν όψει συγκλήσεως Γενικής Συνόδου. Τότε διαπιστώθηκε πόσο ταχύτατα μετασχηματίζεται ο κόσμος χωρίς το Χριστό και περιφρονείται άφρονα ότι:«γένος εσμέν του υπάρχοντος Θεού», όπως δίδαξε στην αρχαιότητα ο Επιμενίδης και το επανέλαβε στους Αθηναίους ο Απόστολος Παύλος (Πραξ. ιζ΄29). Το πλήρωμα της Εκκλησίας αγκάλιασε τη δεκαετία του εξήντα το Χριστοθέλητο όραμα της ενότητας και της ανακαινίσεως των καθ' ημάς εκκλησιαστικών πραγμάτων και εξ αυτού λίγοι αδέσμευτοι θεολόγοι. στρατευθήκαμε να το υπηρετήσουμε. Μας ανατέθηκε η σύνταξη της «Θρησκευτικής και Ηθικής Εγκυκλοπαιδείας» (Θ.Η.Ε.) και δι' αυτής επιδιώξαμε να εργαστούμε για την απαλλαγή του Νεοελληνικού θεολογικού ορίζοντα από ότι επιζήμιο είχε επικαθίσει στα πράγματα της Εκκλησίας και όποιες σκουριές και τις ιδεοληψίες είχαν εισχωρήσει στα εδώ θεολογικά γράμματα από ανιστόρητες και εξωφρενικές ζηλωτικές υπερβολές επί αιώνες. Ιδανικό μας ήταν οι νεότερες γενεές των κληρικών και θεολόγων μας να απαλλαγούν από τα διαιρετικά και υποτιμητικά σύνδρομα του παρελθόντος που βαρύνουν το ορθόδοξο φρόνημα μας και να προσφέρουμε στους αδελφούς μας σοβαρή πληροφόρηση απαλλαγμένη από κάθε ιδεολογικό παραλήρημα ξένο στο γνήσιο φρόνημα της Συνειδήσεως της Εκκλησίας και μάλιστα στους δύσκολους τότε καιρούς για τη Διοικούσα Εκκλησία (1962-1968).
Η «Ετοιμασία Θρόνου» στο υπέρθυρο της Βασιλικής Πύλης του ναού «Της του Θεού Σοφίας». Κων/πολη Στ΄ αιώνας.
Το βαθύτερο στοχασμό μας δεν τον αποκρύψαμε, αλλά τον καταστήσουμε δημόσιο με την έκδοση επί διετία του περιοδικού «Ορθόδοξη Παρουσία». Ο τίτλος έδειχνε την πρόθεσή μας να συμβάλλουμε στα θεολογικά δρώμενα των ημερών μας και επειδή η προσπάθεια μας είχε το χαρακτήρα μίας «προετοιμασίας» επιλέξαμε ως σύμβολου το υπερκόσμιο όραμα της «Ετοιμασίας του Θρόνου» για να δηλώσουμε και την ενδοκόσμιο επιθυμία μας. Θέλαμε να γεφυρώσουμε τις κρυμμένες αλήθειες του χώρου των νοούμενων, με την ορατή πραγματικότητα της Εκκλησίας και επιδιώξαμε τη στήριξη της αδελφότητος των Ορθοδόξων για να ξεπεραστούν οι εθνοφυλετικοί διχασμοί στο Σώμα της Ορθοδοξίας και να ζωπυρωθεί το πραγματικά ορθόδοξο πνεύμα στην Εκκλησία μας. Η Ορθοδοξία δεν ανήκει σε κανένα έθνος και δεν έχει πατρίδα. Είναι στη πραγματικότητα η ζύμη που πρέπει να ζυμώνει το φύραμα της οικουμενικής θρησκευτικής συνειδήσεως με το χαρίσματος της εν Χριστώ εντολής, «ίνα ο κόσμος πιστεύσει». ( Ιω. ιζ΄ 21). Όμως ήλθαν οι ημέρες της «Ελλάδος των Ελλήνων Χριστιανών» και οι πονηρά καθεστημένοιστα εκκλησιαστικά πράγματα της χώρας μας επέβαλαν φραγμό της φωνής μας και επιδίωξαν στη συνέχεια πρώτοι να υποτιμήσουν την Πηγή της Ευσεβείας μας, την Μητέρα Εκκλησία του Γένους.
Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νίκαια της Βιθυνίας με τα περίφημα ψηφιδωτά του 8ου αιώνα που ανατίναξε ο φανατισμός των «νικητών» του 1922.
Ο Ιερός Χρυσόστομος μας δίδαξε ότι: «Έστι και εν τοις μεμυημένοις συνθήματα και σύμβολα, κάν βουληθώμεν τινά....,είτε μεμυημένως γνώναι, ταύτα ερωτόντες μανθάνωμεν» ( MigneP.G. 55.462) και όταν συναντήθηκα με τον Φώτη Κόντογλου και διαίστωσα την εμμονή του σε μεταγενέστερες αντιλήψεις και επομένως και απεικονήσεις συμβόλων ζήτησα τη συμβουλή του δασκάλου μου ακαδημαϊκού Γεώργιου Σωτηρίου και της εξαίρετης βυζαντινολόγο σύζυγό του Μαρίας, και εκείνη έγραψε και περισπούδαστο άρθρό στο πρώτο τεύχος περιοδικού μας (1964 σ.92-95).
Από την αρχαϊκή εποχή η εξουσία του ηγέτη ταυτίζεται με το θρόνο στον οποίο κάθεται. Ο θρόνος του γίνεται σύμβολο της δόξας και δυνάμεώς του. Αλλά και σε κάθε έκφραση της θρησκευτικότητας ο ύπατος εκφραστής της διδαχής του δόγματός της προκάθεται στην πλέον διακεκριμένη καθέδρα, που είναι και ο θρόνος του. Στη Π. Διαθήκη ο θρόνος του Θεού ταυτίζεται με τη «Κιβωτόν του Θεού ημών» ( Α. Βασ. δ΄4) και στη συνέχεια εκπροσωπείται από την «καθέδρα» των πρεσβυτέρων (Ψαλμ.106.32), και μετά από τη καθέδρα του Μωϋσέως ( Μαρκ. ια΄, 15 Ματθ. κα΄12 και κγ΄ 2), που δεν απουσίαζε από καμιά Συναγωγή για να ασφαλίζεται και τιμάται η Πεντάτευχος του Νόμου. Τη συμβολική παράσταση του θρόνου υιοθέτησε και η Εκκλησία μας για να εκφράσει ορατά την ύψιστες αλήθειες της «Αποκαλυπτικής και Τριαδικής Θεοφάνιας»
Η πρώτη φωτογραφία της καταστραφείσης «Ετοιμασίας του Θρόνου» της Νίκαιας από το Ρωσικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Κων/πόλεως του 1898.
Η χριστιανική πίστη των πρώτων αιώνων συνοδεύεται κυρίως από την υπεργήϊνη προσδοκία του τέλους της παρούσας Ιστορίας και της ελεύσεως της «βασιλείας της χάριτος και της δόξας» κατά την οποίαν «ούκ έσται τέλος». Η πεποίθηση αυτή αναπαρίσταται πλήρως στην υπερβατική πραγματικότητα των Έσχατων Ημερών της Ελεύσεως του Χριστού ως Κριτή, κατά το ψαλμικό: «Ητοίμασεν εν κρίσει τον θρόνον αυτού και αυτός κρινεί την οικουμένην εν δικαιοσύνη» (Ψαλμ.θ΄8,9).
Η πιό αρχαία σωζόμενη απεικόνιση της «Ετοιμασίας του Θρόνου» βρίσκεται στη «Λιβεριανή» Βασιλική της Ρώμης, το σημερινό ναό της «Μείζονος Παναγίας», Εκεί, στο κέντρο του λεγόμενου «θριαμβευτικού» τόξου, ιστορήθηκε με ψηφίδες σε τρις διαστάσεις που η πρώτη ξεκινά με το «τετράμορφο όραμα» του Προφήτη Ιεζεκιήλ (α΄5-10), το οποίο προβάλλει μέσα από τα σύννεφα. Τα απεικονιζόμενα όντα ταυτίζονται με τα τέσσερα Ευαγγέλια από την εποχή του Ιππόλυτου Ρώμης και του πεντάγλωσσου Ιερώνυμου, μέχρι και τον Επιφάνιο Κύπρου τον 6ο αιώνα, αλλά και μετά από σχολιαστές. Μέσα σε κυκλική ίριδα είναι τοποθετημένος ο «μαργαριτοστόλιστος» λευκός Θρόνος του Θεού (Αποκ. κ΄ 11-15). Σ' αυτόν προκάθεται ο Τίμιος Σταυρός του Γολγοθά, αντί το θείο Πρόσωπο του Χριστού, όπως στην απεικόνιση του ίδιου οράματος στη μονή του Λατόμου της Θεσσαλονίκης.
Γραμμική καταγραφή του θέματος της «Ετοιμασίας του Θρόνου» προς μελέτη της ανακατασκευής της, 1965.
Ο Σταυρός είναι το «ητοιμασμένο» λυτρωτικό σύμβολο του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού που φανερώνει «τη πολλή κηδεμονία του ανθρώπινου Γένους», και από αυτό «πείστηκε» και μεταστράφηκε ο θείος Παύλος, όπως λέγει Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Το αιώνιο αυτό τρόπαιο της Εκκλησίας, ο Σταυρός, αντιγράφει το κλεισμένο μέσα στη πολύτιμη διάλιθη Σταυροθήκη του Τίμιου Ξύλου που πρόσφερε η Αγία Ελένη κατα το 1/3 στη «Προκαθήμενη της Αγάπης» Εκκλησία της Ρώμης. 
Η Σταυροθήκη αυτή απεικονίζεται και σε άλλα αρχαία ψηφιδωτά της Αιώνιας Πόλης και στη Ραβέννα. Το κειμήλιο αυτό της Κωνσταντίνειας εποχής, που τα άλλα 2/3 τουν έχουν αποθυσαριστεί τα Ιεροσόλυμα και τη Νέα Ρώμη, στηρίζεται σε υποπόδιο όπου έχει κατατεθεί «επτασφράγιστο» ειλητάριο με κρεμασμένες τις σφραγίδες του (Αποκ. ε΄.1). Η αποκαλυπτική αυτή παρουσία περιφρουρείται από τους δύο Πρωτοκορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο, που είναι σύμβολα του «αγρευθέντος» Λαού του Θεού εκ της Συναγωγής και εκ των Εθνών και οι οποίοι ενὠ κρατούν τους κώδικες των θείων εντολών, υποδείχνουν το μυστήριο του Αποκαλυπτικού Θρόνου. Το ζεύγος τους δείχνει πως αυτοί είναι οι διαχρονικοί εγγυητές της Αποστολικής Παραδόσεως, η οποία διδάσκει: «στα αναγκαία ενότητα και στα αμφίβολα ελευθερία».
Τη μυστηριώδη αυτή σκηνή υπογράφει ο δωρητής της ο οποίος είναι ένας καταξιωμένος πρεσβύτερος στη συνείδηση του λαού της Ρώμης. Αυτός και εκλέχθηκε «ψήφο κλήρου και λαού» από τα σπλάχνα της και διετέλεσε διάδοχος του Ρώμης Κελεστίνου Α'. Είναι ο Σίξτος Γ΄ (432-440) «ΧΥSΤVS ΕPΙSKOPVS ΡΛΕΒΙ DΕΙ»-« Σίξτος Επίσκοπος του λαού του Θεού» που εκφράζει την ευγνωμοσύνη του λαού του Θεού για την απόφανση της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου «περί της Θεοτόκου» και κατακόσμησε την εν Ρώμη «Βασιλική της Μαρίας». 
Διερωτώμαι πόσοι σημερινοί επίσκοποι μπορούν επώνυμα να την επαναλάβουν συνειδητά χωρίς να αναλογίζονται τη μεθόδευση της εκλογής τους; Από τη Σύνοδο αυτή της Εφέσου δεν πρέπει να ξεχνούμε πώς ο Αντιοχείας Ιωάννης Α΄ προσπάθησε να την φαλκιδεύση υπέρ του φίλου του Νεστόριου και της Αντιοχειανής Σχολής του και εξ αυτού τελικά να καθαιρεθεί και ο πρόεδρος της Συνόδου Αλεξανδρείας Άγιος Κύριλλος απάντησε στους Αντιοχείς με τη ανακήρυξη της διοικητικής ανεξαρτησίας της Εκκλησίας της Κύπρου, της άλλως λεγόμενης «αυτοκεφαλίας»! Και τούτο διότι κάθε Σύνοδος που δέχεται άτακτες απαιτήσεις όσων διαταράσσουν κατεγνωσμένα την ειρήνη και την ευταξία της, «δικαιούται να αποφασίζει «ακοινωνησία» προς τους ατακτούντες» για τη προστασία της συνοδικής ενότητας του Σώματος της Εκκλησίας.
Ο συμβολισμός της «Ετοιμασίας του Θρόνου» δεν έχασε την αρχική σημασία του και μετά τον 6ο αιώνα. Προσλαμβάνει και το συμβολισμό της «καθιερωτικής σφραγίδας» της «Τριαδικής Θεοφάνιας» σε ιερό τόπο του Γένους μας, όπως είναι η Μεγάλη Εκκλησία «της του Θεού Σοφίας» στη Κων/πολη. Ο εισερχόμενος στη παμμέγιστη αυτή Βασιλική από το εξωνάρθηκα στον νάρθηκα παρατηρεί στο κέντρο το πεντάπυλο που οδηγεί στο εσωτερικό της. Επάνω από τη κεντρική «Βασιλική Πύλη» εικονίζεται ψηφιδωτή εικόνα της «Δεήσεως στον Παντοκράτορα με προσκυνητή τον κάθε αυτοκράτορα», που μάλλον εδώ είναι ο σοφός ΛέωνΣτ΄. Όμως κάτω από τη συγκλονιστική αυτή σκηνή υποταγής της κοσμικής εξουσίας στη βουλή του Θεού και στη κορυφή του ορειχάλκινου περιθυρώματος της «Βασιλικής Πύλης» βρίσκεται η «Ετοιμασία Θρόνου» σεχθαμαλής μορφής θρόνο των χρόνων οικοδομήσεως του ναού. Η «Ετοιμασία» αυτή στον υπέρθυρο της «Βασιλικής Πύλης» εμφανίζεται μέσα από πύλη να κατέρχεται η Περιστερά του Αγίου Πνεύματος για να δείχνει στο ενθρονισμένο ανοικτό Ευαγγέλιο, «συμβόλου του Σωματικού Χριστού», το κείμενο του Κυριακού λόγου ότι: «Εγώ ειμι η θύρα, δι' εμού εάν τις εισέλθει, σωθήσεται » .(Ιω. ι΄9). Αυτό υπενθυμίζει το «ιερό δείκτη» που χρησιμοποιούν στη Συναγωγή για να επισημαίνουν με την «ευλογία του Θεού» την ανάγνωση σχετικής περικοπής εκ του Νόμου (Tora)!
Ας έλθουμε τώρα στη ξακουστή για την Εκκλησία πόλη της Νίκαιας της Βιθυνίας. 
Εκεί συγκροτήθηκαν δύο ουσιώδεις Οικουμενικές Σύνοδοι. Η Πρώτη (Α΄) το 325, που αποφάνθηκε για τις δύο πρώτες αλήθειες της χριστιανικής πίστεως: 1. Περί του Θεού ως Δημιουργού των πάντων και 2) Περί της θεανδρικότητος του Προσώπου του Ιησού Χριστού. Εκεί συνήλθε και η τελευταία αναγνωρισμένη Σύνοδος η Εβδόμη (Ζ΄) το 787. Αυτή καθόρισε το σεβασμό στις άγιες εικόνες και τη σχέση τους με το πρωτότυπο, καθώς και τη δυνατότητα της απεικονίσεως ιερών προσώπων και γεγονότων. Έτσι η εικόνα είναι κάτι περισσότερο από ένα αποτύπωμα. Είναι χώρος εμφανίσεως της χάριτος του Ιησού Χριστού και είναι παρουσία λιγότερο σεβαστή από τη παρουσία του Κυρίου στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Στη πόλη αυτή κάποιος ευσεβής ηγούμενος γνωστός ως Υάκινθος είχε καθιδρύσει μονή και το καθολικό της το καταστόλισε με ψηφιδωτή εικονογραφία. Όμως στα εικονομαχικά χρόνια γνώρισε μεγάλο κατατρεγμό για τις πεποιθήσεις του και ο διάκοσμός του υπέστη συνέπειες των διαταγμάτων της τότε κοσμικής εξουσίας. Λίγο μετά τα Εικονομαχικά ο νέος ηγούμενος Γρηγόριος αποκατέστησε τις ανεικονικές βαναυσότητες των ισχυρλων της ημέρας στο καθολικό και συνεχίστηκε σ΄ αυτό για αιώνες η ορθόδοξη λατρεία στον ναό πλέον Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Το 1898 το Ρωσικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο που είχε εγκατασταθεί στη Πόλη και μελετούσε τα βυζαντινά μνημεία επισήμανε αυτό το ναό στη Νίκαια και ο καθηγητής Θεόδωρος Ουσπένσκυ με τους συνεργάτες του φωτογράφησε και παρουσίασε πρώτος τα ψηφιδωτά του και προκλήθηκε διεθνές ενδιαφέρον. Το ίδιο έπραξε και το 1903 ο καθηγητής Ο. Wulffστο Στρασβούργο και το 1912 ο Θεόδωρος Σμίθ και ο φωτογράφος Κ. Κλούγκο με επίσκεψή τους στη Νίκαια πραγματοποίησαν καλύτερες φωτογραφήσεις και έγχρωμα σχέδια των ψηφιδωτών και έχουμε τις καλύτερες αποτυπώσεις τους. Όμως το 1922, με την οπισθοχώρηση των Ελλήνων οι «νικητές» κατέστρεψαν το ναό.
Στη πόλη αυτή κάποιος ευσεβής ηγούμενος γνωστός ως Υάκινθος είχε καθιδρύσει μονή και το καθολικό της το καταστόλισε με ψηφιδωτή. Όμως στα Εικονομαχικά χρόνια γνώρισε μεγάλο κατατρεγμό για τις πεποιθήσεις του και ο διάκοσμός του καθολικού υπέστη τις συνέπειες των διαταγμάτων της τότε κοσμικής εξουσίας. Λίγο μετά τις ανεικονικές βαναυσότητες των ισχυρών της ημέρας ο νέος ηγούμενος Γρηγόριος αποκατέστησε τα ψηφιδωτά στο καθολικό και συνεχίστηκε σ΄ αυτό η ορθόδοξη λατρεία τιμώντας πλέον την Κοίμηση της Θεοτόκου μέχι το 1922. 
Όμως το 1898 ο καθηγητής Θεόδωρος Ουσπένσκυ του Ρωσικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου που είχε εγκατασταθεί στη Πόλη επισήμανε το ναό αυτό στη Νίκαια για τη σπουδαιότητά του και με τους συνεργάτες του φωτογράφησε και πρώτος παρουσίασε αυτά τα ψηφιδωτά προκαλώντας το διεθνές ενδιαφέρον. Το ίδιο έπραξε και το 1903 ο καθηγητής Ο. Wulffμε την έκδοσή του στο Στρασβούργο. Το 1912 ο Θεόδωρος Σμίθ και ο φωτογράφος Κ. Κλούγκο επισκέφθηκαν το ναό και πραγματοποίησαν καλύτερες φωτογραφήσεις, ακόμη και έγχρωμα σχέδια των ψηφιδωτών και διέσωσε τις καλύτερες αποτυπώσεις τους. Όμως το 1922, με την οπισθοχώρηση των Ελλήνων, οι «νικητές» εκδικούμενοι κατέστρεψαν το μνημείο! .
Η «Ετοιμασία του Θρόνου» σωζόταν μέσα σε ίριδα στη καμάρα επάνω από το Άγιο Βήμα. Ό Θρόνος, που αποτελούσε το κέντρο της συνθέσεως ακτινοβολούσε και ήταν χρυσός. Στο κόκκινο κυλινδρικό μαξιλάρι που τον κοσμούσε ενθρονιζόταν το διάλιθο Ευαγγέλιο και στο βάθος τιμόταν ο Τίμιος Σταυρός με την ιπτάμενη λευκόφαιη Περιστερά του Αγίου Πνεύματος στεφανωμένη από «χρίσμα».
Η εικόνα συμβολίζει την υπερβατική παρουσία του μυστηρίου της Αγίας Τριάδος στη ζωή της Εκκλησίας. Η σύνθεσή της με έθελξε και την επέλεξα και ως έμβλημα της όλης ταπεινής προσφοράς μου. Αυτή άρχισε προ 70ετίας, όταν ακόμη ήμουν ακόμη έφηβος. Κατά παράδοξο τρόπο ο μακαριστός πατριάρχης Μάξιμος Ε΄ το 1947 ευρισκόμενος τότε στη Κηφησιά με επέλεξε για να σπουδάσω στη Χάλκη. Ο επίσης μακαριστός Περγάμου Αδαμάντιος το 1948 με επήρε μαζί του σε μία επίσκεψη του στον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο και με συνέστησε ότι πρόκειται να αναχωρήσω μόλις οι Τούρκοι μου δώσουν βίζα. Ο αρχιεπίσκοπος τότε μου εξήγησε τι μεγάλο βάρος φέρεις όταν σε επιλέγει η «Ευσεβής Πηγή του Γένους» και μετά ο Περγάμου που ανέλυσε τη σημασία αυτής της φράσεως και της ευλογίας του αρχιεπισκόπου που την ακολουθώ μέχρι σήμερα. Όμως οι Τούρκοι ανεξήγητα επί τριετία δεν μου έδιδαν βίζα και ἐτσι δεν σπούδασα στη Χάλκη, αλλά στην Αθήνα και μετά στο Παρίσι.
Την εποχή ανοικοδομήσεως του νέου Πατριαρχικού Οίκου στο Φανάρι ο μακαριστός πατριάρχης Δημήτριος μου ανέθεσε τον συντονισμό αυτής της ιστορήσεως. Είχα δημοσιεύσει στην ΘΗΕ τις φωτογραφίες των εικόνων των Πατριαρχών που κάϊκαν το 1942 και είχα στενή σχέση με όσους πρώτευαν τότε στη παραδοσιακή τέχνη. ¨Ενας εξ αυτών ήταν ο σπουδαίος ψηφιδωγράφος Σωτήρης Βάρβογλης. Συνεργάσθηκα ώρες μαζί του υπό δύσκολες συνθήκες και του «υπέκλεψα» τις τεχνικές της κλασσικής προσφοράς του. Το 1994 προχώρησα μόνος στο κήπο της κατοικίας μου στο Φάληρο, τη ψηφιδωτή ανιστόρηση της καταστραφείσας «Ετοιμασίας του Θρόνου» του ναού της Νίκαιας. Όταν τη τελείωσα φώναξα το δάσκαλο Βάρβογλη να με βαθμολογήσει. Εξεπλάγη για το «ταλέντο» ου και ζήτησε ο ίδιος να το εντοιχίσει στο παρεκκλήσιό που οικοδόμησα προ 25ετίας με την ιδιόρρυθμη παλαιοχριστιανική ιστόρηση στο πατρογονικό κτήμα μου στον Οτζιά της νήσου Κέας.
Τώρα βλέπω πώς η «Ετοιμασία του Θρόνου» έγινε και σύμβολο της Πανορθοδόξου ενότητας. Αυτό με κάνει να υποδείξω ως έσχατος πρεσβύτερος διάκονος της Εκκλησίας σε όσους από καιρό υπονομεύουν την διεξαγωγή αυτής της Συνόδου. Αφήστε τα «καταθύμιά» σας και διαβάστε Ιστορία και Κανονικό Δίκαιο μη πάθατε ότι και παλαιότερα το 431 και πριν 136 χρόνια με τη Μεγάλη Σύνοδο του 1872 από τις αίολες και πονηρές επιδιώξεις γιατί: «οι καιροί ου μενετοί».- Α.Π.
