Τα δικαιώματα του Οικουμενικού Θρόνου, το «και πάσης Ελλάδος» και ο πρώην Ιεροσολύμων

 

Η μακρά ενασχόλησή μου με τα ιερά γράμματα και τα εκκλησιαστικά θέματα καθώς και η γνωριμία μου με σημαντικά πρόσωπα που ύφαναν τον σύγχρονο ιστό της Εκκλησίας με κατέστησαν μάρτυρα πολλών γεγονότων και καταστάσεων που επιβάλλουν σε πρεσβύτη να τα καταθέσει όπως έπραξαν και πολλοί άλλοι προ εμού μνήμονες της Ιστορίας

 

Στο παρελθόν οσάκις συναντούσα τον μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιο σεβόμενος τον πόνο του για το άδοξο τέλος συντρόφων του δεν θέλησα να τον κακοκαρδίσω με τα όσα γνώριζα για το θέμα της «ακοινωνησίας» του μακαρίτη αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Δυστυχώς όμως, όσοι παρέσυραν τον Χριστόδουλο στα γενόμενα των ετών 2002-2004 δεν φαίνεται να μετέγνωσαν. Μετά την πολυετή αρχιερατεία της Φαρμακιδείου μαθήσεώς του τριγυρίζει ακόμη γύρω από την κανονική αυθαιρεσία να κλονισθεί το Δίκαιο των χειροτονιών της Ευσεβούς Πηγής του Γένους. Επειδή με τα χρόνια η αυθάδεια αυτή εξελίχθηκε σε ανίατη κατάσταση παροξύνεται το πνεύμα μου να «θέσει θύρα περιοχής σε χείλη» αρχιερέως, μήπως αντιληφθεί την αξία της παροιμίας πως: «η σιωπή είναι χρυσός» και τότε «αγιάσει»!tdtot1

Έζησα την ελλαδική εκκλησιαστική πραγματικότητα από το 1962 που ο υπουργός Παιδείας καθηγητής Γρηγόρης Κασιμάτης με διόρισε στην Εκπαίδευση και με κράτησε κοντά του για τα εκκλησιαστικά ζητήματα.

Στη συνέχεια υπηρέτησα ως καθηγητής στη Μέση, στην Ανώτερη και στην Εκκλ. Εκπαίδευση και παράλληλα έζησα πολλά γεγονότα της περιόδου 1962-1988 στην Εκκλησία. Επίσης ως αρχισυντάκτης της ΘΗΕ (1962-1968) γνώρισα και τον θεολογικό περιβόλο και επέλεξα την ταπεινή διακονία της ιερής επιστήμης μου. Από το 1964 εξέδωσα επί δύο χρόνια και το ιστορικό περιοδικό «Ορθόδοξη Παρουσία» όπου κατέγραφα τα Χρονικά της Εκκλησίας μέχρι το 1968, όταν «πραιτωριανοί» της «έξωθεν καλής μαρτυρίας» θέλησαν να με λογοκρίνουν και διέκοψα την έκδοσή της. Έζησα τον εγκλωβισμό της τοπικής Διοικήσεως της Εκκλησίας στους πονηρούς σχεδιασμούς των οργανωσιακών για να ανατρέψουν το δήθεν «έκτρωμα της τετραρχίας» της Εκκλ. Διοικήσεως στην ελληνική επικράτεια.

Τα 50 χρόνια αρχιερωσύνης του πατριάρχη Αθηναγόρα στάθηκε η ευκαιρία να αναδειχθεί μέσα στην Αθήνα το σεπτό πρόσωπο που διακονούσε τον ύπατο Θεσμό του Γένος και οργάνωσα στο τέλος Ιανουαρίου του 1972 στη Λυρική Σκηνή την πρώτη «οικουμενικού» χαρακτήρα πανηγυρική Εκδήλωση (Φεστιβάλ) της Εκκλ. Μουσικής, που καταγράφηκε ως σπουδαίο γεγονός με εκκλησιαστικές προεκτάσεις. Παρηκολούθησαν την εκδήλωση ο τότε αρχιεπίσκοπος, ο Αμερικής, ορθόδοξοι και ετερόδοξοι αρχιερείς και εκατοντάδες άλλοι κληρικοί και λαϊκοί. Έζησα τέλος τον παροπλισμό των εκλεγέντων την περίοδο της Απριλιανής Δικτατορίας από την επανακάμψασα το 1973 στα εκκλησιαστικά πράγματα «Πρεσβυτέρα» Ιεραρχία με την σύμπραξη του καθηγητή Παναγιώτη Χρήστου ως υπουργού Παιδείας. Τότε χωρίς την διαγνώμη της Μητρός Εκκλησίας έγιναν αλλαγές στο σκηνικό της ενταύθα Διοίκησης και προς φραγμό ανατρεπτικών τολμημάτων στο μέλλον το Οικουμενικό Πατριαρχείο συγκατατέθηκε το 1975 στην Συνταγματική κατοχύρωση του Τόμου του 1850 και της Πράξεως του 1928. Το γεγονός αυτό με παρότρυνε να οργανώσω προς ενίσχυση των όρων των δύο ιστορικών εκκλησιαστικών Αποφάσεων, στην "Αρχαιολογική Εταιρεία" Αθηνών, στις 29 Ιουνίου 1975, εκδήλωση για την επέτειο των 125 χρόνων από της αναθέσεως εκ του Φαναρίου της αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Παλαιάς Ελλάδος. Στην εκδήλωση αυτή μίλησα παρουσία πλήθους και περίληψή της δημοσιεύθηκε τότε, τον Ιούλιο-Αύγουστο 1975, στις «Καμπάνες» της Ι. Μητροπόλεως Περιστερίου από τον μακαριστό φίλο μου μητροπολίτη Αλέξανδρο Καντώνη.

Η "συνάντηση" με τον μακαριστό Χριστόδουλο

Η σκέψη της ιεραρχίας για την άρση της «αυτοκεφαλίας» ως έσχατο μέτρο άμυνας στο νόμο Τρίτση του 1987 και η ξεκάθαρη θέση στο ζήτημα αυτό του Δημητριάδος Χρυστοδούλου με έφερε πολύ κοντά του. Όταν μάλιστα άρχισε τη διακονία του στο Βόλο ο μαθητής μου π. Θωμάς Συνοδινός οι σχέσεις μας έγιναν στενές και αυτές συνεχίστηκαν μέχρι την εκλογή του ως Αθηνών. tdtot2Την ώρα που επήγα να τον συγχαρώ στην οδό Φιλοθέης σε επήκοον όλων μου λέγει: «Άρη μου σε θέλω κοντά μου!». Και μετά την ενθρόνισή του μου τηλεφώνησε και άρχισε κατ αρχήν η συνεργασία μας ως «ανάργυρου» κειμενογράφου στη σύνταξη των κειμένων της ειρηνικής επισκέψεως του νεοεκλεγέντος αρχιεπισκόπου στο Φανάρι. Τότε συνέπιπταν απόλυτα οι θέσεις με τις δικές του για τον Οικουμενικό Θρόνο. Ήταν μάλιστα τόση η ικανοποίησή του που συνεχίστηκε η συνεργασία μας και με περιέλαβε στην συνοδική ακολουθία κατά την ειρηνική επίσκεψή του στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και στην Κοπτική Εκκλησία.

Όταν καθορίστηκε η αντεπίσκεψη του πατριάρχη Βαρθολομαίου στην Αθήνα για τον Μάιο του 1999 με καλεί και πάλι σε συνεργασία: « Αρη μου, μέτρησα τις προσφωνήσεις και τις αντιφωνήσεις μου και είναι 18, γράψε όσες μπορείς!». Και εγώ ως «πιστός φίλος» του έγραψα τα κείμενα των 14 ομιλιών και του τις έδωσα. Όμως όταν μετά τις διάβασα διαπίστωσα πως είχαν υποστεί πονηρή «λογοκρισία»! Τότε τον ερώτησα ποιός είναι ο λογοκριτής μου και μου αποκάλυψε κάποιο νεοσύλλεκτο πρόσωπο,σημερινό Μητροπολίτη, που διαφωνούσε με την φιλοπατριαρχική γραμμή των προηγηθέντων κειμένων μου. Έπρεπε να περάσουν χρόνια για να πληροφορηθώ σε τι οφειλόταν το αντιπατριαρχικό μένος αυτού του κληρικού που οι παρεμβάσεις του μου θύμισαν τις «ανακριτικές» αναλύσεις της προσφωνήσεως του γέροντά μου Μελίτωνα, όταν κατά την ενθρόνιση του Ιερωνύμου Κοτσώνη το 1967 του πρόσφερε το «χαζράνι» του Ιωακείμ Γ , εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και «ανησύχησε» οργανωσιακός κάλαμος περιοδικού!

Το 2000 συμπληρώνονταν 150 χρόνια από την έκδοση το 1850 του Τόμου της «αυτοκεφαλίας». Ο αρχιεπίσκοπος γνώριζε την πρωτοβουλία μου του 1975 για τον εορτασμό των 125 χρόνων και θέλησε να με συμβουλευτεί για την οργάνωση επισήμου εορτασμού, ενώπιον της σεπτής Ιεραρχίας, τον Οκτώβριο του 2000. Τότε είχε ενταθεί η κρίση στις σχέσεις Εκκλησίας και κυβερνήσεως Σημίτη για το θέμα της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες και ήξερα ότι ήθελε να έχει και την συμπαράσταση του Φαναρίου.  tdtot3Έτσι, τον Μάρτιο μου ζήτησε να συντάξω την εισήγησή του για τον εορτασμό. Όμως του ζήτησα χρόνο γιατί το θέμα έπρεπε να το μελετήσω προσεκτικότερα – άλλωστε είχαν περάσει και 25 χρόνια από την εκδήλωση του 1975 –και να συμβουλευτώ αρχεία και την πλούσια για το ζήτημα βιβλιογραφία. Πραγματικά το ενδιαφέρον του ήταν μεγάλο για την πρόοδο της μελέτης του θέματος που και το θέρος ακόμη μου τηλεφωνούσε από την Αμοργό στη Τζια για να παρακολουθεί την εξέλιξη της μελέτης μου.

 

 

 

Η όψιμη "Θρονική εορτή" και η διεκδίκηση "Αποστολικών τιμών"

Όμως απόρησα όταν έμαθα στις 15 Μαΐου 2000 την καθιέρωση από τη Σύνοδο της μνήμης του Αποστόλου Παύλου ως δήθεν του μόνου «ιδρυτού της Εκκλησίας ημών» και την αυθαίρετη και ανιστόρητη επιπολαιότητα της καθιερώσεως «Θρονικής εορτής» στην δοτή από το Πατριαρχείο «Αυτοκέφαλη Διοίκηση», ως «Αποστολικού Θρόνου» ! Γνώριζα, πως εκ παραδόσεως «Θρονικές εορτές» έχουν μόνον τα Πέντε παλαίφατα Πατριαρχεία γιατί συγκέντρωναν την αυθεντία της αποστολικής πίστεως με την ανεξίτηλη σφραγίδα της κανονικής αποστολικής διαδοχής. Αυτά τα Πατριαρχεία αναγνώρισαν επίσημα οι Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων ως συνεχείς φορείς της αποστολικής παραδόσεως για να ελέγχουν τις επισκοπές στις καθορισμένες συνοδικά δικαιοδοσίες τους. Εξ άλλου και τον χωρισμό του Παύλου από τον Πέτρο ποτέ δεν αποδέχθηκε η Ορθοδοξία όπως έπραξαν οι Δυτικοί. Κατάλαβα πως η πρωτοβουλία αυτή κάτι υπέκρυπτε! Ήταν πρωτοφανές να διεκδικεί η Αθήνα «αποστολικές τιμές» που δήθεν αγνοούσαν επί αιώνες γενεές διαπρεπών μητροπολιτών Αθηνών! Μετά κατάλαβα πως οι αδιάβαστοι επαΐοντες άρχισαν να συνωμοτούν κατά της Μητρός Εκκλησίας, ίσως γιατί την ένιωθαν ως «Μητριά» ! tdtot4

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του παραδίδω στη Σύνοδο την μελέτη μου αποτελούμενη από 14 σελίδες. Σε μία εβδομάδα, επειδή δεν μου τηλεφώνησε, τον ερωτώ αν πρόλαβε να μελετήσει το κείμενό μου. Τότε μου απαντά: «Καλά τα γράφεις αλλά δεν μπορώ να τα πω αυτά ενώπιον της Ιεραρχίας γιατί υπάρχουν αρχιερείς που διαφωνούν»! Τότε του απήντησα: «Μακαριώτατε, αυτά προκύπτουν από το κείμενο του Τόμου και την διεξαχθείσα τότε αλληλογραφία με την ελληνική κυβέρνηση που διηρεύνησα και αναφέρω και τις πηγές μου. Στην Ελλάδα «προκαθημένη» εκκλησιαστική αρχή είναι η Ιερά Σύνοδος και αυτό το δέχονται όλα τα από το 1844 Συντάγματα. Και αυτό νομίζω θεσπίστηκε για να έχει την δυνατότητα η τοπική Εκκλησία να συναγωνίζεται ελεύθερα με την Πολιτεία για τα δίκαια των αλύτρωτων ομογενών μας, χωρίς πλέον ο αγώνας αυτός να χρεώνεται από τους Τούρκους στο Φανάρι! Αυτή είναι και η επιστημονική θέση μου που κάποτε θα την δημοσιεύσω». Κατάλαβα πως τα συμπεράσματά μου απάρεσκαν στον ίδιο και στο περιβάλλον του που τον παρέσυρε σε λογισμούς αλλότριων επιδιώξεων που ματαίωναν τον «εορτασμό των 150 χρόνων της αυτοκεφαλίας» γι' αυτό σιωπηρά αποσύρθηκα και άρχισα την επεξεργάζομαι το υλικό του «Συνοδικού» μου. Όταν ματαιώθηκε ο εορτασμός άρχισα να σκέπτομαι εκείνα που μου εκμυστηρεύθηκε το 1998 ο μακαριστός Αλεξανδρείας Πέτρος, μετά την ομιλία μου στον «Παρνασσό», παρουσία του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, για τα «Δίκαια των Πατριαρχείων»: «πως σύντομα θα εκδηλωνόταν απόπειρα ταυτήσεως της εθνικής και της εκκλησιαστικής ενότητος για να συρρικνωθούν ταπεινομένα τα παλαίφατα Πατριαρχεία στην αγκάλη του Αθηνοκεντρισμού, μέσω εκβιασμών της παρεχόμενης χορηγίας στους ελληνόφωνους ιερούς Θεσμούς»! Τη πρώτη εφαρμογή του σχεδίου αυτού διαπίστωσα το 2001 με τον «γνόφο» των «μυστικών» διεργασιών εξ Αθηνών κατά την εκλογή νέου Πατριάρχη στα Ιεροσόλυμα που ήταν ύποπτη και αποδείχθηκε επιζήμια στη σύντομη πατριαρχία του νέου Ιεροσολύμων.

Ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ήταν άριστα συγκροτημένος και εμπειρότατος στα εκκλησιαστικά, όμως είχε μια σοβαρή αδυναμία. Δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τους πραγματικούς φίλους του από εκείνους που θέρμαιναν τις φιλοδοξίες του από ιδιοτέλεια. Έτσι σύρθηκε στον ολισθηρό δρόμο με γνωμοδοτήσεις αργυρογνωμόνων για να προσβάλει το ευπαθέστατο προνόμιο της πνευματικής ευθύνης του Οικουμενικού Πατριάρχη, που είναι «η κρίση του επί των χειροτονιών»!

Εκείνος ο επιπόλαιος συνεργάτης που του εισηγήθηκε να κραδαίνει το λάβαρο της Αγίας Λαύρας στην πλατεία Συντάγματος για τις ταυτότητες, τον παρέσυρε στην ψευδαίσθηση πως με την συμπαράσταση του Πληρώματος μπορεί να ανατρέψει δίκαια αιώνων του Πατριαρχείου μας! tdtot5Ίσως γιατί κανείς μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν μελέτησε γιατί όλοι οι Ορθόδοξοι Πατριάρχες των παλαίφατων θεσμικών κέντρων της Εκκλησίας και οι ετερόδοξοι άλλοι Πατριάρχες των αρχαίων Εκκλησιών, όπως ο της Παλαιάς Ρώμης, ο Κόπτης Αλεξανδρείας, οι Αρμένιοι του Ετζμιαντσίν και της Κιλικίας, ο Συροχαλδαίος Αντιοχείας διατηρούν ακέραιο τον έλεγχο «της κρίσεως τους επί των χειροτονιών» στις δικαιοδοσίες τους.

Η «συμφωνία» αυτή των πατριαρχικών θεσμών μαρτυρεί αδιαπραγμάτευτο δίκαιο αποστολικής κληρονομίας που περιφρουρεί με την γνησιότητα της διαδοχής την «ακρίβεια» της πίστεως και καθιστά έκαστο αποστολικό κέντρο αστείρευτη πηγή της αρχιερωσύνης. Αυτή η κληρονομία μοναρχικού τύπου δεν μπορεί να θεωρείται «Παπισμός», όπως αδιάβαστοι και προπετείς δοξάζουν, γιατί είναι αποστολικό χρέος για να μην διασκορπίζεται ανεύθυνα η κανονική διαδοχή και απειλείται η ενότητα της Εκκλησίας από την φιλοπρωτεία φιλόδοξων οιηματιών που δημιουργούν τα σχίσματα. Στον ιερό κώδικα του Φαναρίου μέχρι σήμερα καταγράφεται πως κάθε προαγωγή και μετάθεση αρχιερέως διενεργείται υπό της Ιεράς Συνόδου όμως «αδεία και προτροπή» της Α.Θ.Π., που δεν ψηφίζει, αλλά δέχεται την απόφαση των «κανονικών ψήφων» των συνοδικών, καθώς και την «Ομολογία» του «εψηφισμένου» και επευλογεί την χειροτονία του.

Προσπάθεια να κλονισθεί το Πατριαρχικό «δίκαιο των χειροτονιών»

Το 2004 κορυφώθηκε η επιχείρηση να πληγεί η βασική ευθύνη της πατριαρχίας, το «δίκαιο των χειροτονιών» της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και προς αναχαίτιση των ερχόμενων δεινών αρθρογράφησα ως ο «εωρακώς που μεμαρτύρηκε». Το εγχείρημα τους αποσκοπούσε στο να αμφισβητηθεί επί της ουσίας ο Ε’ όρος της Πράξεως του 1928 για να κλονιστεί η «άχρι καιρού» παραχώρηση των μητροπόλεων των «Νέων Χωρών» και η πνευματική εξάρτηση τους από το Φανάρι. Πραγματικότητα η οποία κρατά σε αγωνία τόσα χρόνια το «ελλαδικό καταθύμιο» που είναι η υφαρπαγή των πατριαρχικών αυτών επαρχιών και η συγχώνευσή τους στην «αυτοκεφαλία». Σε αυτό άλλωστε, όπως όλα δείχνουν, αποσκοπούσε και η ανεξέλεγκτη προώθηση ημετέρων για την πλήρωση των χηρευουσών Μητροπόλεων των «Νέων Χωρών»! Οι άφρονοι αυτοί λογισμοί αγνοούσαν την ιστορία, την αξία και την χρησιμότητα του «Δίκαιου των χειροτονιών» και προκάλεσαν αντίμετρα «παιδαγωγίας»όπως ήταν η «ακοινωνησία» του ατακτήσαντος προέδρου Αθηνών που έχασε την ψυχραιμία του και εξετράπει σε περίεργες σχέσεις προς στήριξη φθίνοντος γοήτρου. Δυστυχώς ο ίδιος και το περιβάλλον του δεν αντιλήφθηκαν την πραγματική σημασία της θεσπισμένης πνευματικής σχέσεως της τοπικής Εκκλησίας της αυτοκεφαλίας μετά της Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως και την αξία του «Πρώτου μεταξύ ίσων», όπως αυτό παραδίδεται στα «Πρακτικά» των Οικουμενικών Συνόδων, στην «Επαναγωγή» και στο γνωστό «Σύνταγμα των Θείων και Ιερών Κανόνων». ( βλέπε «Συνοδικόν» τ.Α .,σ.427-463).

Αποτελεί κανονική αμάθεια για έναν Ιεράρχη να αγνοεί ότι η Πατριαρχική αξία συνδιοικεί πάντοτε με την Ενδημούσα Σύνοδό του. Έτσι, η Μείζων Σύνοδος του πατριαρχικού κλίματος έλαβε την απόφαση της «ακοινωνησίας» και ο πατριάρχης Βαρθολομαίος την προσυπέγραψε. tdtot6Δηλαδή δεν έπραξε τίποτα περισσότερο απ' ο,τι έπραξε το 1872 ο πατριάρχης Άνθιμος Στ , όταν οι Βούλγαροι αμφισβήτησαν το δικαίωμα να χορηγεί την αυτοκεφαλία μόνον ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Και τότε συνήλθε Μεγάλη Σύνοδος, έλαβε τις σχετικές αποφάσεις και δημόσια, στον ίδιο πατριαρχικό ναό, τις ανακοίνωσε στο Χριστεπώνυμο πλήρωμα και στην Οικουμένη. Όμως τότε δεν υπήρχαν τα ΜΜΕ για να την δημοσιοποιήσουν μέσω της ΤV και να συγκλονιστούν όσοι έτρεφαν ψευδαισθήσεις περί ανατροπής της κανονικής τάξεως. Και το αρχικό ολίσθημα του Αθηνών δευτερώθηκε με τις πολυδάπανες «μοργανικές» σχέσεις με την Τιφλίδα, τη Μόσχα και τη Δαμασκό που επιχείρησε να τις επιστρατεύσει (αξιοποιώντας αλλότριες επιδιώξεις) σε βάρος των συμφερόντων της πρωτόθρονης Εκκλησίας της Ορθοδοξίας.

 

Γιατί προκαλούμεθα να θυμηθούμε την «βρυχόμενη» στάση εν ενεργεία μητροπολίτη, την 28η Μαΐου 2004, κατά της αποφάσεως της Ιεραρχίας;

Η ενεργός αποδοκιμασία «της ψήφου των πλειόνων» έδειξε την απουσία αυτομεμψίας και αυτή μέχρι σήμερα εμποδίζει να γίνει αντιληπτό: πόσους αρχιερείς εξ εκείνων που αμφισβήτησαν την «Δικαιοδοσία», το «Έκκλητο» και τέλος το «Δίκαιο των χειροτονιών» της Μητρός Εκκλησίας ήδη «επισκέφθηκε» το «Dies iræ, dies illa» του πνευματικού νόμου, αρχής γενομένης από τον Φαρμακίδη και τους κατά καιρούς επιγόνους του!

Επειδή δεν γνωρίζω πολλούς που η «καλογερική» μνησικακία να τους ώθησε σε τόση κατάχρηση της «ελευθερίας του λόγου» για να μειώσουν με ασύστατες κατηγορίες το σεπτό πρόσωπο του Πατριάρχη μας, αντιπαραθέτω ιστορικά «αντίδοτα» στην «αμβροσιανή» βαττολογία, για τους φιλίστορες!

 

Ιστορικά «αντίδοτα» για τους φιλίστορες!

Α) Ως γνωστό μέσα στο 1821 η «Προσωρινή Διοίκηση» της Ελλάδος, δια του μινίστρου επί της Θρησκείας Ανδρούσης Ιωσήφ, κάλεσε σε απολογία τον ασθενή γέροντα μητροπολίτη Μονεμβασίας και Έξαρχο Πελοποννήσου Χρύσανθο ο οποίος άθεσμα, δηλαδή χωρίς πατριαρχική άδεια, προέβη στη χειροτονία του Δανιήλ Κουλουφάκου ως βοηθού του, κατ' απαίτηση των Μαυρομιχαλέων. tdtot7

Από κανονική αμάθεια και με επαναστατικό φρόνημα δίχως πατριαρχικής εξουσιοδοτήσεως ο Ζαρνάτας Γαβριήλ συνέχισε την κανονική αταξία να χειροτονεί αρχιερείς το 1826 και το 1832 και τέλος η Οθωνική «Σύνοδος» τον ενέκλεισε ως σχολάζοντα στη μονή Τσιπιανών της Τριπόλεως ως «ενδυθέντα εξουσίαν που δεν είχε» μέχρι που πέθανε εκεί το 1848.

Α.Π.

Loading