Ο ναΐσκος του Σωτήρος στην νήσο Κέα

Ο ναΐσκος του Σωτήρος στην νήσο Κέα

Όταν μου ανατέθηκαν τα καθήκοντα του αρχισυντάκτου της Θ.Η.Ε το 1962, ανέλαβα την ευθύνη της συντάξεως και της εικονογραφήσεως του ιστορικού αυτού έργου. Την ίδια εποχή κοινητοποίηθηκε ένα ενδιαφέρον επιτελείο, το οποίο κατέληξε σε νέες αποφάσεις συγραφής και διακοσμίσεως της Θ.Η.Ε. Το έργο ξεκίνησε για να γίνει μια πολλαπλή παρουσίαση στο κοινό, συνήθως με θεματική ανάλυση. Έτσι προέκυψε η εξέταση των θεμάτων από διάφορες σκοπιές, αυτό ανάγκασε τη δνση να εφαρμόσει καινούργιες αντιλήψεις. Τότε περιήλθε εις εμέ το κτήμα της Τζιας και ξεκίνησα το έργο αποπεράτωσης του ταπεινού στάβλου που βρισκόταν στην είσοδο του κτήματος σε διαμόρφωση ένα είδος ναού. Έτσι το σχεδόν τετράγωνο κτίριο επικαλύφθηκε με τρούλο χρήσιμο κυρίως για την ιστόρηση μιας παλαιοχριστιανικής εποχής. Αντιγράφηκαν με προσοχή τα σχέδια των Δεσποτικών εορτών από τις κατακόμβες της Ρώμης, από εμέ το ίδιο και άρχισε ο χρωματισμός τους κατά σύγχρονο τρόπο από τον αγιογράφο Κωνσταντίνο Πανταζή, κάτω από τον τρούλο που αγιογραφήθηκε κατά τρόπον ιστορήσεως των κατακομβών. Φιλοτεχνίθηκαν με ψηφιδωτά, το πρόσωπο του Χριστού και ενα σπουδαίο παλαιόχριστιανικό θέμα, η Ετοιμασία του θρόνου του 7 ου αιώνα. Η εικονογράφηση ακολούθησε τον Πομποιανό τρόπο παραθέσεως των απεικονήσεων. Όλος ο τρούλος καλύφθηκε από ακριβής αντιγραφές υπό εμού του ιδίου. Στο ανατολικό μέρος φιλοτεχνήθηκαν μωσαϊκά, στο κέντρο των οποίων η καταστραφείσα το 1922 παράσταση της ετοιμασίας του Θρόνου, από ναό της Νικαίας, και ο Σωτήρ. Στο κατώτερο αριστερό μέρος απεικονίστηκαν οι νεομάρτυρες που θυσιάστηκαν από τον 16 ο αιώνα για τη νήσο Κέα. Αυτοί ήταν: Ο Μητροπολίτης Αθηνών Μιχαήλ, ο Επίσκοπος Ευρίπου Τιμόθεος, και ο Μητροπολίτης Τζίας και Θερμίων Αμβρόσιος, ο οποίος εκρεμάστηκε από τους Τούρκους στα Ορλοφικά. Επίσης η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, και ο παπά Χάνος τον οποίον κομμάτισαν οι Τούρκοι και χώρεσε σε ένα καλάθι. Το έργο αυτό αγιογραφήθηκε κατά σύγχρονο τρόπο από τον Χρήστο Λιόντα και τον υιό του. Το ναϊδριο αυτό καθαγιάστηκε από τον Ιερό κλήρο της νήσου με την τέλεση της αρχαίας θείας λειτουργίας του Αγίου Ιακώβου του αδελφοθέου, την οποίαν θείαν λειτουργίαν είχα επιμεληθεί για την έκδοσή της. Έκτοτε παρέδοσα τη χρήση του ναϊδρίου εις την ορθόδοξη ευσέβια των Κείων.